سونوگرافی لوزالمعده چیست و چرا انجام می‌شود ؟

سونوگرافی پانکراس یکی از انواع سونوگرافی است ، که در سونوگرافی کلینیک پارس انجام می شود.

پانکراس یکی از مهم‌ترین اندام‌ها در بدن ما است که در فرایند گوارش غذا و همچنین تنظیم قندخون، نقش دارد. با این حال، گاهی اوقات اختلالات و بیماری‌هایی در این اندام به وجود می‌آید که انجام این وظایف مهم را به خطر می‌اندازند.برای اطلاع از سلامت پانکراس نیاز به انجام سونوگرافی  می باشد .

سونوگرافی پانکراس، یکی از ساده‌ترین و بی‌خطرترین روش‌های غربالگری پانکراس است که به ما کمک زیادی در جهت تشخیص بیماری‌ها و اختلالات پانکراسی می‌کند.

سونوگرافی پانکراس چرا انجام می‌شود؟

پانکراس یا لوزالمعده، یکی از اندام‌های بسیار مهم در تنظیم هورمونی و همچنین فرایند گوارش در بدن می‌باشد که اختلال در عملکرد آن، می‌تواند آسیب‌های جدی‌ای را برای بدن به همراه داشته باشد.

پانکراس در زیر معده قرار داشته و از طریق مجراهایی به دوازدهه متصل می‌شود. این اندام با ترشح آنزیم‌های مهم، در هضم و جذب مواد غذایی نقش زیادی دارد. همچنین با داشتن سلول‌های ترشح کننده آنزیم در جزایر لانگرهانس، در چرخه‌های هورمونی شرکت می‌کند و در نتیجه، قند خون بدن را در سطح نرمال تنظیم می‌کند.

به همین دلایل، در صورت وجود اختلال در پانکراس، امکان ظهور علائم بیماری دیابت و یا علائم بیماری‌های گوارشی در بدن وجود دارد.

(جزایر لانگرهانس : مناطقی درون لوزالمعده هستند که هورمون‌های گلوکاگون، انسولین، آمیلین، سوماتواستاتین، پلی‌پپتید پانکراسی و گرلین را ترشح می‌کنند و اهمیت بالایی در متابولیسم گلوکز دارند. این سلول‌ها در سال ۱۸۶۹ توسط کالبدشناس-آسیب‌شناس آلمانی پاول لانگرهانس کشف شدند).

علائم زیر می‌توانند خبر از وجود یک مشکل یا بیماری در پانکراس داشته باشند:

یرقان یا زرد شدن پوست و چشم‌ها

درد شکم

اسهال یا استفراغ

بی‌اشتهایی

کاهش وزن

مدفوع بدبو و چرب

علائم دیابت (تکرر ادرار، زخم‌های طولانی، خشک شدن رگ‌ها و …)

نفخ

وجود این علائم ممکن است نشان دهنده بیماری‌های مختلفی از جمله عفونت پانکراس، دیابت، سرطان لوزالمعده و یا حتی زخم باشند. در این حالت، پزشک برای معاینه و تشخیص، از روش‌های تصویربرداری متعددی از جمله سونوگرافی استفاده می‌کند.

سونوگرافی لوزالمعده یکی از روش‌های غیرتهاجمی برای معاینه و تشخیص بیماری‌های پانکراس است. این روش بی‌خطر بوده و می‌تواند به پزشک در تشخیص و درمان بیماری‌های پانکراس کمک کند.

چگونه از سونوگرافی برای تشخیص سرطان پانکراس استفاده می شود؟

تست های تصویربرداری – مانند ام آر آی، سی تی اسکن و سونوگرافی – بخش مهمی از فرآیند تشخیصی هستند اما

سونوگرافی ، اولین روش تصویر برداری مورد استفاده در بررسی بیماری پانکراس است.

دو نوع سونوگرافی  وجود دارد که تصاویری از پانکراس ایجاد می کند که می تواند به پزشکان در تشخیص تومورها کمک کند. معمولاً در فرآیند تشخیص سرطان لوزالمعده استفاده می شوند. اگر پزشک شما مشکوک به سرطان پانکراس باشد، ممکن است یک یا هر دو نوع را انجام دهد

سونوگرافی شکم و آندوسکوپی اغلب برای کمک به تشخیص سرطان پانکراس استفاده می شود. هیچ یک از این آزمایش ها به تنهایی برای تایید تشخیص کافی نیستند، اما می توانند به تشخیص تومور، التهاب و سایر علائم سرطان کمک کنند.

سونوگرافی شکم

سونوگرافی شکم می تواند به پزشکان کمک کند تا تصویر کاملی از ناحیه شکم شما داشته باشند. این یک راه خوب برای رد سایر شرایطی است که می تواند باعث علائم شما شود و ممکن است یکی از اولین آزمایش هایی باشد که انجام داده اید. اگر هیچ شرایط دیگری در این سونوگرافی مشاهده نشد، ممکن است سی تی اسکن یا سونوگرافی آندوسکوپی انجام دهید.

در طول سونوگرافی شکم فقط برخی از قسمت های لوزالمعده قابل مشاهده است. اگر علائم سرطان، مانند توده تومور یا التهاب، در آن بخش ها وجود داشته باشد، ممکن است در تصاویر ایجاد شده توسط سونوگرافی شکم قابل مشاهده باشد.

سونوگرافی آندوسکوپی

 در طول سونوگرافی آندوسکوپی، یک لوله نازک به نام آندوسکوپ از طریق دهان، پایین مری و مستقیماً به معده و روده وارد می شود. این به پزشکان اجازه می دهد تا دستگاه گوارش شما را از نزدیک ببینند و نمونه های سلول تومور را برای بیوپسی جمع آوری کنند.

هر دو آزمایش از فناوری امواج صوتی اولتراسوند برای ایجاد تصاویری از پانکراس و دستگاه گوارش شما استفاده می کنند. آنها به پزشکان اجازه می دهند تا به دنبال تومورها، التهاب، بزرگ شدن مجرای صفراوی و سایر علائم سرطان پانکراس باشند.

هیچ یک از این آزمایش ها به تنهایی برای تشخیص سرطان لوزالمعده کافی نیست. اما داده هایی که آنها می توانند ارائه کنند مهم است و می تواند به پزشکان در برنامه ریزی مراحل بعدی کمک کند.

تومورهای سایر قسمت های لوزالمعده با سونوگرافی شکمی قابل مشاهده نیستند. اما سونوگرافی آندوسکوپ بهتر می تواند این تومورها را تشخیص دهد. تومورها به صورت توده ای در تصاویر آندوسکوپی ظاهر می شوند.

سونوگرافی آندوسکوپی همچنین می تواند مجاری صفراوی بزرگ را تشخیص دهد.

روش انجام هر دو نوع سونوگرافی چگونه است ؟

سونوگرافی شکم

سونوگرافی شکم معمولا کمتر از یک ساعت طول می کشد و نیازی به انجام اقدامات خاصی قبل از قرار ملاقات ندارید. شما می‌توانید خودتان را به سونوگرافی برسانید و برگردید، و می‌توانید برای بازگشت به کار یا از سرگیری سایر فعالیت‌های استاندارد روزانه برنامه‌ریزی کنید.

برای انجام سونوگرافی از شما خواسته می شود جواهرات خود را بردارید. در حین انجام عمل روی میز معاینه دراز می کشید و ژل روی شکم شما اعمال می شود. این ژل بی خطر است و لک نمی شود.

تکنسین سونوگرافی از دستگاهی به نام مبدل علیه معده شما استفاده می کند. این امواج صوتی را در بدن شما ارسال می کند و تصاویری ایجاد می کند. سونوگرافی به طور کلی بدون درد است.

شما می توانید به محض خواندن و تفسیر تصاویر توسط پزشک، نتایج خود را دریافت کنید.

تفسیر دقیق سونوگرافی بر عهده پزشک متخصص و رادیولوژیست می‌باشد.

سونوگرافی آندوسکوپی

سونوگرافی آندوسکوپی کمی پیچیده تر است. این در درجه اول به این دلیل است که در طول سونوگرافی آندوسکوپی برای جلوگیری از هر گونه ناراحتی، آرامبخش دریافت خواهید کرد.

قبل از سونوگرافی آندوسکوپی، مهم است که با پزشک خود در مورد هر دارویی – از جمله ویتامین ها و مکمل ها – که مصرف می کنید صحبت کنید. آنها ممکن است از شما بخواهند که چند روز قبل از انجام آزمایش، مصرف داروهای خاص مانند رقیق کننده های خون را متوقف کنید.

سایر دستورالعمل‌های روز آزمون احتمالاً شامل نخوردن چند ساعت قبل از آزمون و اطمینان از سفر به قرار ملاقات خود و برگشتن به آن خواهد بود. اگر سواری ندارید، ممکن است مطب پزشکتان بتواند به شما کمک کند تا یک سفر را ترتیب دهید.

در طول قرار ملاقات خود، برای دریافت داروهای آرام بخش به یک خط IV متصل می شوید. همچنین یک اسپری بی حس کننده گلو یا غرغره دریافت خواهید کرد. هر دوی این داروها شما را در طول عمل آرام و بدون درد نگه می دارند.

اغلب، یک قطعه دهانی در دهان شما قرار داده می شود تا به شما کمک کند تا لب ها و دندان های شما را از هم جدا نگه دارد. سپس لوله آندوسکوپ با احتیاط وارد دهان و گلوی شما می شود. هوا ممکن است به گلوی شما پمپ شود تا دستگاه گوارش شما را راحت تر ببیند.

سونوگرافی آندوسکوپی را می توان خیلی سریع و در کمتر از 15 دقیقه انجام داد. یا ممکن است بیش از یک ساعت طول بکشد. این بستگی به تعداد تصویر گرفته شده، آنچه پزشکان پیدا می کنند، و اینکه آیا پزشکان نیز نمونه های سلولی را برای بیوپسی می گیرند یا خیر، دارد.

پس از برداشتن آندوسکوپ و دهانی، چند ساعت تحت نظر خواهید بود. گلوی شما بی حس خواهد شد و همچنان اثرات آرام بخش را احساس خواهید کرد. تا زمانی که داروی بی حس کننده از بین نرود، مجاز به خوردن یا نوشیدن چیزی نخواهید بود.

 سونوگرافی پانکراس

این سونوگرافی از امواج اولتراسوند برای ایجاد تصاویر پانکراس بر روی مانیتور ، استفاده می کند. این تست بدون درد می باشد و امروزه در بیشتر حوزه های پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. متخصص رادیولوژی این سونوگرافی را انجام می دهد. از آنجایی که در سونوگرافی به جای پرتو از امواج صوتی استفاده می شود ، این روند یک اسکن بی خطر محسوب می شود. به همین دلیل ، در طول بارداری، استفاده از این روش ، در اولویت قرار می گیرد.

معمولا قبل از سونوگرافی ، باید حداقل به مدت 6 ساعت ناشتا بود ، خالی بودن معده پیش از سونوگرافی سبب می شود :

. قابلیت مشاهده ارگان مورد نظر بهبود یابد.

. مقدار گاز روده محدود شود.

. مطمئن شویم که معده خالی از غذا است.

استفاده از سونوگرافی داپلر در تشخیص مشکلات پانکراس

سونوگرافی داپلر برای آنالیز عروق اطراف پانکراس شامل ورید پورت ، شریان و ورید مزانتریک فوقانی ، شریان ورید طحالی ، ائورت و ورید اجوف تحتانی بسیار مفید است و باید به طور روتین در سونوگرافی پانکراس به کار رود. سونوگرافی داپلر ، امکان کشف عروق داخل پانکراس و اطراف پانکراس را فراهم کرده و می توان از آن برای بررسی باز بودن و تعیین مشخصات جریان خون استفاده کرد. تجویز مواد کنتراست ، در مشاهده بهتر ضایعات پانکراس نسبت به سونوگرافی معمولی برتری دارد ؛ از این رو در تعیین مشخصات و ضایعات موضعی که در سونوگرافی مشاهده می شود به کار می رود. در این سونوگرافی ، اندازه پانکراس ، حدود آن و ساختار بافتی پانکراس ، مجرای اصلی پانکراس ، CBD و همچنین عروق اطراف آن نیز حتما باید مورد بررسی و شناسایی قرار گیرند.

سونوگرافی لوزوالمعده چه چیز‌هایی را به ما نشان می‌دهد؟

سونوگرفی قادر به تشخیص مشکلات متعددی از جمله سرطان، عفونت، بزرگ شدن غیر طبیعی و همچنین کیست و التهاب می‌باشد.

البته سونوگرافی تنها روش تشخیص بیماری‌ها نیست. اما از آنجا که یک روش غیرتهاجمی و بدون عوارض است، می‌تواند گزینه مناسبی برای تشخیص بیماری‌ها و اختلالات پانکراس باشد.

پزشک ممکن است از سایر روش‌های تصویربرداری از جمله سی‌تی‌اسکن و MRI نیز استفاده کند. البته این روش‌ها معمولاً بعد از سونوگرافی و برای تشخیص دقیق‌تر مشکلات مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مرحله اول  برای تشخیص سونوگرافی شکم انجام می شود ، و در صورت آشکار نبودن علائم شکمی بیمار ، پزشک روش های دیگر  را تجویز می کند.

. سونوگرافی ، می تواند بزرگ شدن پانکراس را تشخیص دهد.

. سونوگرافی گاهی برای تشخیص سرطان پانکراس نیز ، مورد استفاده قرار می گیرد.

. سونوگرافی اندوسکوپی در تشخیص سرطان پانکراس ، دقیق تر عمل می کند.

آمادگی برای انجام سونوگرافی پانکراس

قبل از انجام سونوگرافی از پانکراس بهتر است به نکات زیر توجه داشته باشید:

. بهتر است از لباس‌های تنگ استفاده نکنید و لباس راحت و گشاد بپوشید.

. سعی کنید شب قبل از انجام سونوگرافی غذای سبک و بدون چربی بخورید و قبل از انجام سونوگرافی ناشتا باشید.

. از خوردن آدامس قبل از سونوگرافی پرهیز کنید.