عنوان : حمله قلبی چیست ؟ دسته بندی : قلب و عروق متن :

عملکرد قلب

عملکرد قلب در بدن به گونه ای است که در هر لحظه و در هر ضربان قلب که کمتر از یک ثانیه طول می کشد ، باید نیاز بدن و مغز را به خون برآورده سازد. اختلال در کار طبیعی قلب حتی برای لحظاتی اندک هم می تواند منجر به نرسیدن خون به مغز ، بقیه اعضای بدن ، افت فشار خون از بین رفتن هوشیاری و آسیب سلول های سراسر بدن بشود.

به دلیل این که سلامت همه عناصر داخل قلب اعم از رگ های قلب ، دریچه ها ، سیستم هدایت الکتریکی قلب و عروق بزرگ متصل به قلب مانند آئورت و شریان ریوی برای کارکرد طبیعی قلب و سیستم گردش خون ضروری است ، لذا آسیب ناکهانی هر کدام از این قسمت ها می تواند به حمله حاد قلبی منجر شود.

حمله قلبی چیست ؟

حمله قلبی(Heart Attack) که نام دیگر آن انفارکتوس، نیز می باشد، هنگامی اتفاق می افتد که به بخشی از عضله قلب، خون رسانی محدود گشته و در نتیجه اکسیژن رسانی به سلول ها با اختلال مواجه می گردد. اکثر مواقع حمله قلبی با درد شدید قفسه همراه می باشد، لیکن در مواردی ممکن است که این عارضه به شکل دیگری بروز نماید.

بیماری عروق کرونر (CAD) عامل اصلی حمله قلبی است. یک علت دیگر که کمتر شایع است، اسپاسم شدید یا انقباض ناگهانی شریان کرونر بوده که می تواند جریان خون به عضله قلب را متوقف کند.

اکر قصد آشنایی با لیستی از بهترین متخصص های قلب و عروق در کرج و تهران را دارید می توانید روی لینک زیر کلیک کنید .

لیست بهترین متخصص های قلب و عروق ( کرج ، تهران ، مشهد ) + آدرس و شماره تماس 

انواع حمله قلبی

حمله قلبی در سه نوع :

● انفارکتوس میوکارد با صعود قطعه ST (STEMI ) : انسداد کامل عروق کرونر 

در این حالت یکی از شریان‌های اصلی قلب دچار آسیب شده است. این شریان‌ها به خون اجازه می‌دهند تا اکسیژن و مواد مغذی برای عضله قلب تامین شود. این بیماری می‌تواند به صورت حاد ایجاد شود. در این حالت احتمال بروز آریتمی بطنی نیز وجود دارد. این امر ریسک بروز ایست قلبی را افزایش خواهد داد.

●  انفارکتوس میوکارد بدون صعود قطعه ST (NSTEMI )  : انسداد جزئی عروق 

در این حالت بیماری قلبی شدت متوسط دارد. در طی آن، یک شریان خونی به طور جزیی دچار انسداد شده است. البته این امر به این معنا نیست که خطری متوجه بیمار نمی‌شود. علائم این انفارکتوس میوکارد مشابه با نوع شدید است. به همین دلیل باید برای درمان بیماری به سرعت اقدام نمود.

●  اسپاسم عروق کرونر یا آنژین ناپایدار

در این حالت بیمار با حمله حاد عروق کرونری قلب مواجه می‌شود. ممکن است درد قفسه سینه در زمان استراحت بروز کند، همچنین بیمار مدت زمان طولانی‌تری درد را تجربه خواهد کرد. درمان این بیماری قلبی با دارو و استراحت امکان‌پذیر نیست. در مقابل آنژین ناپایدار، آنژین پایدار وجود دارد. در این حالت بروز علائم بیماری با فعالیت بدنی در ارتباط است. یعنی علائم زمانی ظاهر می‌شوند که فعالیت‌های بدنی به حد خاصی رسیده باشند.

این موارد بسته به نوع انسداد عروق می باشد برای مثال انسداد کامل عروق کرونر بدین معناست که شما با یک حمله قلبی از نوع STEMI مواجه هستیدو انسداد جزئی عروق به معنای بروز حمله قلبی NSTEMI است.

علائم حمله قلبی

این نشانه ها در همه افراد یکسان نبوده در همه آن ها به شکل یکسانی بروز نخواهد کرد. ممکن است فردی درد بیشتری را تجربه کند و فردی دیگر خیر. حتی ممکن است افرادی نشانه های حملات قلبی را به شکل ناگهانی تجربه کنند و یا تا ساعت و یا هفته ها آن ها را احساس کنند. آنژین ممکن است در برخی افراد رخ دهد، به این معنا که فرد در قفسه سینه احساس درد کند، اما با استراحت از این علامت کاسته شود.

از علائم و نشانه های حملات قلبی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

● تنگی نفس

● احساس درد و فشار در قفسه سینه

● حالت تهوع

● سوءهاضمه

● احساس سوزش در معده

● عرق سرد

● بروز خستگی

● سرگیجه های ناگهانی

● احساس ضعف، سبکی سر یا ضعف در فرد. همچنین ممکن است تعریق سرد و خاصی را در بدن خود تجربه کنید.

● درد یا ناراحتی در فک، گردن یا پشت.

● درد یا ناراحتی در یک یا هر دو بازو یا شانه ها

چه عواملی می تواند بروز حمله قلبی را افزایش دهد؟

برخی عوامل وجود دارند که می توانند عامل خطر ساز و یا زمینه ساز بروز سکته قلبی شود. این عوامل عبارت اند از:

● سن

● استفاده از توتون و تنباکو

● فشار خون بالا

● سندرم متابولیک : این عارضه در مواقعی دیده می شود که فرد دارای چاقی، فشار خون بالا و قند خون باشد.

● سابقه خانوادگی

● عدم فعالیت فیزیکی

● نارسایی قلبی

● آریتمی قلبی

● هیپوکسی

● احساس فشار و سوزش بر روی قلب

● بی قراری و اضطراب شدید

● عرق سرد

● تهوع و استفراغ

● افت شدید فشارخون

● ضعف و بیحالی مفرط

●  از دست دادن هوشیاری

 ❉ علل حمله قلبی حاد

علل شایع حملات حاد قلبی عبارتند از:

● انسداد عروق قلب - سندرم حاد کرونر

در بین علت های حمله قلبی حاد ، انسداد ناگهانی عروق کرونر قلب "سندرم حاد کرونری" (Acute Coronary Syndrome, ACS) بسیار شایع تر از بقیه موارد است به طوری که امروزه بیشتر افراد "حمله قلبی حاد" را معادل "سکته قلبی حاد" در نظر می گیرند.

بیشتر سکته ها و حملات قلبی هنگامی اتفاق می افتند که جریان خون عضله قلب که از طریق رگهای خون رسانی کننده به قلب (عروق کرونر) انجام می شود ، به صورت ناگهانی قطع شود. شایع ترین علت انسداد کرونر قلب ، تشکیل لخته خون داخل آنها است. رسوب چربی خون در جدار رگهای قلب موجب بوجود آمدن برجستگی های کوچک و بزرگی در رگ می شود که به آنها "پلاک آتروسکلروزی" (Plaque) اطلاق می شود. این پلاک های پر از چربی در شرایط خاصی پاره می شوند. پارگی پلاک باعث ایجاد مکانیسم لخته شدن در عروق می شود و باعث می شود لخته خون تشکیل شود و جریان خون را مسدود کند. اگر انسداد به اندازه کافی شدید باشد ، عضله قلبی که از رگ مسدود شده خون دریافت می کند ، آسیب دیده و شروع به مردن می کند. علایم ناشی از حمله قلبی به دلیل آسیب به عضله قلبی و از دست دادن عملکرد آنها است.

علت پاره شدن پلاک های چربی معلوم نیست. اگرچه پلاک های چربی بزرگتر ، بیشتر احتمال دارد که پاره بشوند ولی هر پلاکی و در هر حدی از تنگی ، احتمال دارد که به صورت ناگهانی آسیب دیده و موجب به وجود آمدن لخته خون داخل عروق کرونر و حمله قلبی شود. برای همین است که احتمال دارد افراد بدون هیچ گونه علامتی از قبل و حتی با وجود تست ورزش یا اسکن هسته ای قلب ، دچار حمله ناگهانی قلبی شوند.

پلاک چربی که احتمال بالایی برای پاره شدن دارد را اصطلاحا "پلاک مستعد" یا (Vulnerable) می گویند. عواملی که می توانند پلاک چربی خون را مساعد پارگی کنند ، عبارتند از:

▪ استرس های روحی شدید

▪ انجام کار بدنی شدید و طاقت فرسا ، به ویژه بدون آمادگی بدنی مناسب

▪ عصبانیت و خشمگین شدن

▪ مصرف غذای سنگین و پرچرب

▪ دود سیگار

▪ آلودگی هوا

▪ هر گونه التهاب و بیماری التهابی در بدن

پس بسیاری از افراد ، حتی بدون تنگی شدید عروق قلبی در معرض حملات قلبی هستند لذا افرادی که دچار پدیده رسوب چربی در جدار عروق هستند -حتی در مراحل بی علامت بودن- باید برای پیشگیری از احتمال حملات قلبی ، با نظر پزشک معالج تحت درمان مناسب باشند.

غیر از پلاک های چربی و پاره شدن آنها ، علل دیگری هم برای بیماری حاد کرونری وجود دارد که شیوع نسبتا کمی دارند. مانند اسپاسم شدید عروق کرونر ، پاره شدن ناگهانی دیواره رگ قلبی ، آمبولی لخته خون از دریچه ها یا حفرات قلب به داخل رگ خونی ، التهاب و آرتریت عروق کرونر و چندین علت نادر دیگر.

● دایسکشن آئورت (Aortic Dissection) :

در این بیماری دیواره شریان آئورت به صورت ناگهانی از هم شکافته و خون وارد فضای ایجاد شده در دیواره آئورت می گردد. فشار بالای شریان آئورت موجب می شود تا خون با فشار در دیواره آئورت به جلو حرکت کند و شاخه های مهم شریانی که از آئورت جدا می شوند را ببندد.

پاره شدن جدار آئورت درد بسیار شدید و ناگهانی بر روی ناحیه آسیب دیده ایجاد می کند و بیماران با این نوع از حمله قلبی حاد ، عموما با درد بسیار شدید در جلوی قفسه سینه که به گردن و پشت انتشار پیدا می کند ، مراجعه می کنند.

در کنار درد شدید ، انسداد شاخه های شریانی که از آئورت جدا می شوند ، می تواند موجب ایسکمی حاد در دستها ، عروق گردن و مغز ، عروق معده و روده و کلیه ها هم بشود.

این بیماری در افراد با فشارخون بالا به ویژه اگر خوب درمان نشده باشد ، افراد با بیماری زمینه ای شریان آئورت مانند مارفان و افرادی که قبلا جراحی دریچه یا شریان آئورت داشته اند ، بیشتر دیده می شود. دایسکشن آئورت یکی از اورژانس های پزشکی بوده و احتیاج به درمان فوری دارد.

● آمبولی ریه

وریدهای پا ، محل مناسبی برای تشکیل لخته خون هستند برای اینکه سرعت جریان خون در این رگها آهسته است و این امر در کنار مسایل ژنتیکی و هورمونی می تواند به لخته بسته خون منجر شود. لخته های داخل وریدهای پا در برخی موارد (تا 50 درصد) کنده شده و در عروق ریه گیر می کنند. انسداد عروق ریه می تواند به کاهش کارایی ریه در اکسیژن رسانی مناسب به بدن منجر شود.

علایم آمبولی ریه کاملا به اندازه لخته خون آمبولی شده وابسته است:

آمبولی های کوچک ، علایم قابل تحملی مانند درد قفسه سینه ، تنگی نفس گذرا ، طپش قلب و در مواردی سرفه های حاوی خلط خونی ایجاد می کنند.

آمبولی های بزرگ ریوی به دلیل مسدود کردن قسمت بزرگی از عروق ریوی ، علایم شدیدتر و مهم تری دارند مانند تنگی نفس شدید ، افزایش ناگهانی فشار شریان ریوی ، درد و احساس فشار بر روی قفسه سینه ، کاهش سطح هوشیاری و سنکوپ.

افراد با سابقه خانوادگی لخته خون ، افراد مسن ، بیمارانی که در یک ماه گذشته عمل جراحی به ویژه عمل ارتوپدی انجام داده اند ، افراد با بی حرکتی بیش از سه روز و افراد با بدخیمی و سرطان در معرض خطر لخته های خون پا (DVT) و آمبولی ریه هستند.

● پریکاردیت حاد

برخی از عفونت های ویروسی ، باکتریایی ، برخی از بیماری های روماتیسمی و خودایمنی ، برخی از سرطان ها و مصرف برخی از داروها می توانند موجب ایجاد التهاب در پرده های اطراف قلب (پریکارد) شوند. علایم التهاب پریکارد (Pericarditis) به صورت درد تیز و خنجری در جلوی قفسه سینه است که به گردن و شانه چپ انتشار پیدا می کند. این درد با تنفس و جابجا شدن فرد تغییر می کند و شخص قادر به تنفس عمیق نخواهد بود.

● میوکاردیت حاد

میوکاردیت به معنی التهاب عضلات قلب است و علل ایجاد کننده آن تقریبا مشابه علل ایجاد کننده پریکاردیت است. علامت بارز میوکاردیت ضعف شدید و ناکهانی عضلات قلبی است که منجر به نارسایی قلبی می شود. بیماران با میوکاردیت اغلب موارد با تنگی نفس و ضعف و بیحالی شدی بعد از یک عفونت تنفسی مراجعه می کنند.

● آریتمی های خوش خیم قلب

مانند ضربانات زودرس دهلیزی و بطنی ، علایمی در حد طپش قلب و احساس ضربان قلب نامنظم ایجاد می کنند. ولی اختلالات ریتم مهم که ضربان های بسیار پایین یا بسیار بالا ایجاد می کنند ، می توانند علایمی مانند سرگیجه ، طپش قلب شدید ، احساس سبکی سر ، کاهش سطح هوشیاری و سنکوپ ایجاد نمایند.  

تفاوت بین ایست قلبی و حمله قلبی چیست؟

اشتباه گرفتن ایست قلبی با حمله قلبی معمول است، زیرا هر دو اورژانس پزشکی هستند که قلب را تحت تاثیر قرار می‌دهند. با این حال، آنها یک چیز نیستند.

● حمله قلبی :

شامل وقفه در خونرسانی به قلب است. ممکن است منجر به ایست قلبی شود، یعنی زمانی که قلب پمپاژ نمی‌کند. تفاوت بین حمله قلبی و ایست قلبی را میتوان بعنوان  یک مشکل گردش خون در مقایسه با یک مشکل الکتریکی توصیف کرد.

در حمله قلبی، یک شریان مسدود شده مانع از جریان خون به قسمتی از قلب می‌شود که شریان از آن استفاده می‌کند. این باعث می‌شود که آن قسمت از قلب شروع به مردن کند.

● ایست قلبی

 با ایست قلبی، قلب دچار اختلال در عملکرد الکتریکی می‌شود و به طور ناگهانی از تپش می‌ایستد.

در صورت مشاهده علائم ایست قلبی اقدامات زیر را انجام دهید

● فورا با اورژانس تماس بگیرید.

● شروع به انجام عملیات سی‌پی‌آر (CPR) کنید.

 منظور از CPR همان تنفس مصنوعی یا احیای قلبی ریوی (Cardiopulmonary resuscitation) است. هدف این است تا خون و اکسیژن در بدن بیمار حفظ شود و ضربان داشته باشد. زمان پس از ایست قلبی زمان اهمیت بسیار زیادی دارد. ۴ تا ۶ دقیقه پس از این عارضه به عنوان زمان طلایی به‌شمار می‌رود. اگر بتوانید در این مدت زمان عملیات CPR را به درستی انجام دهید، احتمال نجات دادن جان بیمار و جلوگیری از آسیب‌های جدی مانند هیپوکسی (کاهش سطح اکسیژن در بدن) وجود دارد. بنابراین اگر تاکنون CPR را یاد نگرفته‌اید، حتما برای یاد گرفتن آن اقدام کنید. چرا که در مواقع حساس قادر خواهید بود جان یک انسان را نجات دهید

● انجام هرگونه فعالیت را متوقف کنید. در هر حالتی که برایتان راحت‌تر است، بنشینید یا دراز بکشید.

● نیتروگلیسرین مصرف کنید. اگر از نیتروگلیسیرین استفاده می‌کنید، دوز نرمال آن را مصرف کنید.

● آسپرین بخورید. اگر به مصرف آسپرین حساسیت ندارید، یک قرص ۳۲۵ گرمی یا دو قرص ۸۱ گرمی بخورید.

● استراحت کنید و منتظر بمانید. تا زمانی که منتظر رسیدن کمک هستید، خونسردی خود را حفظ کنید.

● فهرستی از داروهای خود را در کیف پول، دفترچه یادداشت و یا گوشی همراه ذخیره کنید.

نحوه تشخیص حمله قلبی

● در ابتدا متخصص برای تشخیص حملات قلبی به علائم و شرح حال بیمار توجه خواهد کرد. پس از آن با توجه به وضعیت بیماری آزمایشات تشخیصی تجویز خواهند شد که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

● آزمایش الکتروکاردیوگرافی که باید پس از 10 دقیقه از پذیرش بیمارستان روی بیمار انجام شود.

در این آزمایش با استفاده از امواج صوتی، تصاویری متحرک از قلب در اختیار متخصص قرار می‌گیرد. نحوه پمپاژ خون توسط حفره‌ها و دریچه‌های قلب در این تست به خوبی نشان داده می‌شود.

● آزمایش خون نیز طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول پس از شروع علائم نیز استفاده می گردد

با حمله قلبی برخی از پروتئین‌های قلب در خون شناسایی خواهند شد. بالا بودن میزان آنها به معنای حمله قلبی است. از جمله آنها می‌توان به آزمایش اندازه‌گیری کراتین کیناز (CK یا CPK)، میوگلوبین (Myoglobin) و تروپونین اشاره کرد.

● تست های نظیر اکوکاردیوگرام ( ECG یا Electrocardiography  )

این آزمایش را تحت عنوان نوار قلب می‌شناسید. در طی آن الکترودهایی به قفسه سینه و برخی دیگر از نواحی بدن مانند مچ با وصل خواهند شد. سیگنال‌های دریافتی به صورت امواج برروی مانیتور نمایش داده می‌شود. نتیجه نوار قلب به صورت چاپی نیز ارائه می‌شود.

● آنژیوگرافی (Angiography) عروق کرونر

در این تست یک مایع رنگی از طریق کاتتر به سرخرگی در ناحیه پا یا کشاله ران تزریق می‌شود. به این ترتیب مایع رنگی وارد شریان‌های قلب می‌شود. با استفاده از اشعه ایکس این رگ در شریان‌ها مشاهده می‌شود و قسمت‌های مسدود رگ به خوبی شناسایی خواهند شد.

●MRI    و سی‌ تی اسکن

این آزمایشات تصویربرداری می‌توانند از قلب و قفسه سینه تصاویر کاربردی در اختیار متخصص قرار دهند. در سی‌تی اسکن از اشعه ایکس استفاده می‌شود اما در MRI از میدان مغناطیسی استفاده خواهد شد.

راه درمانی برای بروز حملات قلبی

در صوتی که فرد دچار حمله قلبی شود در بیمارستان از دو روش برای درمان نشانه ها استفاده می کنند. روش و پروسه درمان برای حمله قلبی از نوع STEMI با نوع NSTEMI متفاوت است. اما برخی از مراحل با هم همپوشانی دارند. 

بیمارستان ها معمولا از تکنیک هایی استفاده می کنند تا جریان خون به سمت بخشی از قلب که در حین حمله قلبی آسیب دیده است را دوباره برقرار کنند.هر یک از این شیوه ها بسته به نوع حمله قلبی و شدت آن مورد استفاده قرار می گیرد.

● روش های دارویی درمان حمله قلبی

برخی دارو ها می تواند موجب کاهش تجربه حملات قلبی در افراد شود. بنابراین افرادی که در معرض این حملات قرار دارند، می توانند با مراجعه به پزشک و مشورت داروها را دریافت  کنند.

دارو درمانی شامل داروهای آسپرین، مسدود کننده های بتا، استاتین، مهار کننده های ACE و روغن ماهی می باشد.

● استفاده از جراحی جهت باز گرداندن خون به قلب

در صورتیکه شدت آسیب زیاد باشد و تغییر سبک زندگی و مصرف دارو برای درمان بیماری کافی نباشد، جراحی قلب به عنوان راه‌حلی مناسب پیشنهاد می‌شود. جراحی می‌تواند به شکل‌های زیر انجام شود:

▪ جراحی بای‌پس عروق کرونر (Coronary artery bypass surgery)

در این حالت جراح یک رگ خونی از قسمت دیگر بدن جدا کرده و به قلب پیوند می‌دهد. شریان مسدود شده و آسیب‌دیده از بدن خارج می‌‌شود.

▪ آنژیوپلاستی (Angioplasty)‌ و استنت گذاری

برای این منظور جراح کاتتری همراه با یک بالون به قسمت باریک رگ وارد می‌کند. با باد کردن بالون، رسوبات چربی نیز از بین خواهد رفت. گاهی اوقات به منظور باز نگه داشتن رگ از استنت نیز استفاده می‌شود.

▪ پیوند قلب

چنانچه قلب آسیب بسیار شدیدی دیده باشد، پیوند قلب به عنوان آخرین راه‌ حل پیشنهاد خواهد شد.

● تغییر سبک زندگی

▪ برای اینکه بتوان مانع از بروز حملات قلبی شد باید این نکات توجه کنید:

▪ اگر از مواد مخدر استفاده می کنید و یا سیگار می کشید باید آن ها را ترک کنید.

▪ اگر دچار اضافه وزن هستید می بایست وزن خود را به وزن متعادل برسانید.

▪ اگر از انجام فعالیت های ورزشی امتناع می کنید باید برای این مورد وقت بگذارید.

▪ اگر دارای رژیم غذایی نامناسب و چرب هستید باید به سرعت در آن اصلاحاتی را در نظر بگیرید.

آیا فرد پس ازحمله قلبی بهبود می یابد؟

در پاسخ به این سوال باید بیان کنیم که میزان آسیب حمله قلبی بستگی به نشان های اولیه و میزان شدت حمله دارد. برای برخی افراد ممکن است علائم حمله قلبی تا چند هفته و برای برخی تا چند ماه به  طول انجامد.

هزینه درمان حمله قلبی

روش و پروسه درمان برای حمله قلبی از نوع STEMI با نوع NSTEMI متفاوت است. بنابراین هزینه درمان بسته به نوع بیمارستان، حاد بودن سکته، تخصص پزشک و پوشش بیمه متفاوت می باشد.

مقالات بیشتر 

علائم و نشانه های گرمازدگی در تابستان چیست ؟

درمان فوری سرفه های شدید و خشک چیست ؟

زالو درمانی چیست ؟ 

کمبود آهن و کم خونی در بدن