تعریف هیدروسل

بیضه طبیعی، با یک بافت محافظ کیسه مانند احاطه شده است. شما در حالت عادی وجود این کیسه را احساس نمی‌کنید. این کیسه مقداری مایع “روان کننده” تولید می‌کند تا بیضه‌ها بتوانند آزادانه حرکت کنند. اضافه این مایع به طور معمول به داخل سیاهرگ‌های بیضه تخلیه می‌شود. اگر تعادل بین مایع تولید شده و مایع تخلیه شده به هم بخورد، مقداری از این مایع به صورت هیدروسل در کیسه بیضه تجمع پیدا می‌کند.

عارضه هیدروسل نوعی تورم در کیسه بیضه است و زمانی رخ می‌دهد که مایع در غلاف نازک اطراف بیضه جمع شود. هیدروسل در نوزادان شایع است و معمولا تا 1 سالگی بدون هیچ درمانی، از بین می‌رود. پسران بزرگتر و مردان بالغ می‌توانند به دلایلی مانند التهاب یا آسیب رسیدن به کیسه بیضه، دچار هیدروسل شوند. هیدروسل معمولا دردناک یا خطرناک نیست و ممکن است بدون نیاز به درمان، از بین برود. اما اگر به تورم کیسه بیضه دچار هستید؛ بهتر است برای اطمینان بیشتر به پزشک مراجعه کنید.

به تجمع مایع در کیسه احاطه کننده بیضه، هیدروسل می‌گویند. این عارضه معمولا در یک بیضه ایجاد می‌شود، اما گاهی هم ممکن است در هر دو بیضه به وجود بیاید. در بیشتر موارد هیدروسل بدون هیچ دلیل خاصی ایجاد شده، بی‌خطر بوده و نیازی به درمان ندارد. اما در صورت نیاز، این عارضه با یک عمل جراحی کوچک قابل درمان است. در موارد معدودی، هیدروسل به دلیل یکی از مشکلات زمینه‌ای بیضه ایجاد می‌شود.

انواع هیدروسل

هیدروسل در اکثر بیماران بی‌خطر است؛ اما بسته به اینکه این عارضه به چه دلیلی ایجاد شده، شرایط می‌تواند متفاوت باشد.

هیدروسل به طور کلی به دو نوع مرتبط و غیرمرتبط تقسیم بندی می شود:

♦ هیدروسل غیر مرتبط

این نوع از هیدروسل زمانی اتفاق می ‌افتد که کیسه بیضه بسته شود، اما بدن مایعات داخل آن را جذب نکند. این مایعات باقیمانده عموماً در طی یک سال جذب بدن خواهند شد.

♦ هیدروسل مرتبط

این نوع از هیدروسل زمانی اتفاق می ‌افتد که تمام مسیر اطراف کیسه بیضه بسته نشود و بنابراین مایع بتواند به داخل کیسه وارد شده و یا از آن به خارج از کیسه جریان پیدا کند.

 علائم هیدروسل

♦ تورم کیسه بیضه  بدون داشتن درد البته با توجه  به میزان تورم می تواند درد و ناراحتی ایجاد کند

♦ در بزرگسالان  با احساس سنگینی در بیضه، همراه است

♦  در بعضی موارد تورم بیضه در صبح بیشتر از عصر می باشد

♦ در هیدروسل‌های غیر مرتبط، مقدار مایع تجمع یافته معمولا ثابت می‌ماند یا اینکه بسیار آهسته زیاد می‌شود.

♦ در هیدروسل‌های مرتبط کیسه بیضه به طور کامل بسته نمی‌شود. در این صورت مایع می‌تواند به راحتی به داخل و خارج کیسه بیضه حرکت کند. در این صورت بسته به اندازه سوراخ باقی مانده، ممکن است فتق هم ایجاد شود.ممکن است در مواردی نیاز به جراحی داشته باشد. در این عارضه، کیسه بیضه بزرگتر شده و متورم می‌شود و حتی ممکن است در طول روز دچار تغییر اندازه شود.

♦  درد ناگهانی یا شدید در کیسه بیضه می تواند نشانه بیماری دیگری به نام پیچ خوردگی بیضه ها باشد. پیچ خوردگی بیضه ها معمولاً در اثر آسیب دیدگی بر اثر یک سانحه یا تصادف اتفاق می ‌افتد. این امر یک اتفاق متداول نیست، اما یک فوریت پزشکی محسوب می‌ شود زیرا در صورت عدم توجه و اقدام به موقع برای درمان می‌ تواند منجر به انسداد خون در ناحیه بیضه ها و در نهایت ناباروری مرد بشود.

علل هیدوسل

آسیب به بیضه و التهاب هم می‌تواند در ایجاد هیدروسل نقش داشته باشد

♦ در کودکان

هیدروسل می تواند قبل از تولد ایجاد می شود. به طور معمول، بیضه ها از حفره شکم کودک در حال رشد به داخل کیسه بیضه فرو میرود. کیسه ی هر بیضه، اجازه می دهد مایع اطراف بیضه ها قرار بگیرد. معمولا هر کیسه بسته میشود و مایع داخل آن جذب میگردد . با این حال، مایع می تواند پس از بسته شدن کیسه داخل آن باقی بماند و اغلب در طول سال اول زندگی کودک جذب میگردد.اما گاهی راه ارتباطی کیسه ی بیضه باز میماند . اندازه ی کیسه میتواند تغییر کند و اگر کیسه ی بیضه تحت فشار قرار بگیرد،مایع داخل کیسه میتواند به داخل شکم وارد شود.

♦ مردان بالغ

بیشتر اوقات این عارضه به دلیل  التهاب یا عدم جذب مجدد مایع در کیسه بیضه (که غشاء مهبلی هم نامیده می‌شود) به وجود می‌آید.

 التهاب میتواند ناشی از عفونت بیضه باشد یا ناشی از التهاب اپیدیدیم(اپیدیدیمیت).

سلول‌های اپیتلیال در کیسه بیضه مایع را به طور مداوم تولید و بازجذب می‌کنند و ایجاد هر گونه اختلال در عملکرد این سلول‌ها می‌تواند منجر به تولید مایع اضافی شود. هیدروسل ممکن است در اثر التهاب یا آسیب رسیدن به کیسه یا کانال بیضه، به وجود بیاید. التهاب ممکن است ناشی از عفونت (اپیدیدیمیت) یا حتی شرایط دیگر باشد.

عوارض و خطرات  هیدروسل

هیدروسل معمولا خطرناک نیست و معمولا باروری را تحث  تاثیر قرار نمیدهد. با این حال، ممکن است با بیماریهای زمینه ای بیضه که میتواند با عوارض جدی در ارتباط باشد همراه باشد، از قبیل:

♦ عفونت یا تومور : در هر دو صورت ممکن است تولید یا عملکرد اسپرم کاهش یابد.

♦ فتق مغبنی : حلقه ای از قوس های گیرکرده ی روده در دیواره ی شکم که ممکن است تهدید کننده ی حیات باشد.

♦ عفونت، از جمله عفونت مقاربتی (STI)

♦ آسیب یا التهاب کیسه بیضه

آزمایش و تشخیص هیدروسل :

♦ معاینات فیزیکی (بالینی )

برای تشخیص هیدروسل، پزشک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. پزشک بیضه‌ها را از نظر حساسیت بررسی می‌کند؛ همچنین ممکن است نور خاصی را به بیضه بتاباند که به این کار Transillumination می‌گویند. این کار به پزشک کمک کرده تا وجود یا عدم وجود مایع در کیسه بیضه را تشخیص دهد. اگر در کیسه بیضه مایع جمع شده باشد؛ نور از کیسه بیضه عبور می‌کند و انگار بیضه روشن می‌شود. اما اگر تورم بیضه به دلیل یک عامل جامد مثل تومور (سرطانی) باشد؛ نور از بیضه عبور نمی‌کند. با این آزمایش نمی‌توان تشخیص قطعی ارائه داد؛ اما انجام این آزمایش در امر تشخیص بسیار مفید است.

پزشک ممکن است برای بررسی وضعیتی به نام فتق مغبنی شکم شما را فشار دهد; همچنین ممکن است پزشک از شما بخواهد که برای بررسی این وضعیت سرفه کنید. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که بخشی از روده کوچک به دلیل ضعف در دیواره شکم از کشاله ران بیرون زده باشد. این عارضه معمولا تهدید کننده زندگی نیست؛ اما برای درمان‌ آن به جراحی نیاز است.

♦ آزمایش

برای بررسی عفونت های احتمالی مختلف ، نیاز به نمونه‌برداری از خون و ادرار باشد

♦ سونوگرافی

اگر تورم بیضه زیاد و ماندگار باشد؛ احتمالا پزشک برای تشخیص بهتر، سونوگرافی را توصیه کند. . در موارد معدودی نیاز به تجویز سونوگرافی برای بررسی فتق‌ها، تومورها یا هر دلیل دیگری که باعث تورم کیسه بیضه می‌شود؛ وجود دارد.

شرایط مشابه به هیدروسل

در بیشتر موارد هیدروسل یک بیماری بی‌خطر است و بدون مداخله پزشکی، خود به خود از بین می‌رود. اما گاهی اوقات علائم هیدروسل ممکن است با سایر بیماری‌های بیضه مشابه باشد. اما علل و شرایط این بیماری‌ها تا حدودی با هیدروسل متفاوت است.

♦  مقایسه هیدروسل با اسپرماتوسل

اسپرماتوسل یک عارضه مربوط به بیضه بوده که در اکثر موارد خوش‌خیم است و می‌تواند باعث تورم بیضه شود. در این عارضه کیست‌هایی در داخل لوله‌هایی که به بیضه منتهی می‌شوند؛ به وجود می‌آیند.

♦  مقایسه هیدروسل با واریکوسل

هم هیدروسل و هم واریکوسل شرایطی هستند که باعث تورم بیضه می‌شوند. اما محل و علت تورم در این دو بیماری متفاوت است.

♦  تورم هیدروسل ناشی از تجمع  مایع در اطراف بیضه است.

تورم واریکوسل زمانی رخ می‌دهد که ورید‌های داخل بیضه گشاد شوند و خون در آن‌ها جمع شود.

♦  مقایسه هیدروسل با فتق کشاله ران

هیدروسل با فتق مغبنی متفاوت است. اما بسته به نوع هیدروسل، ممکن است احتمال ایجاد فتق کشاله ران وجود داشته باشد. در هیدروسل نوع مرتبط، اگر کیسه بیضه به مقدار زیادی باز مانده باشد، مکش ایجاد شده می‌تواند روده‌ها را به سمت پایین بکشد و موجب بیرون زدگی یا فتق آن‌ها شود.

♦    مقایسه هیدروسل با کیست اپیدیدیم

کیست‌های اپیدیدیم زمانی تشکیل می‌شوند که مایع در اپیدیدیم یا لوله‌های پیچ خورده پشت بیضه، جمع شود.

♦ مقایسه هیدروسل با اپیدیدیمیت

اپیدیدیمیت التهاب اپیدیدیم است. معمولا این عارضه به دلیل یک نوع عفونت، معمولا یک عفونت مقاربتی (STI)، ایجاد می‌شود. در بعضی موارد ممکن است این عارضه به هیدروسل منجر شود.

♦ مقایسه هیدروسل با هماتوسل

هیدروسل و هماتوسل دو عارضه شبیه به هم هستند؛ اما یک تفاوت اساسی با هم دارند. در هیدروسل کیسه‌های بیضه با مایع پر می‌شود؛ اما در هماتوسل کیسه‌های بیضه پر 

روش‌های درمانی هیدروسل

اگر نوزاد تازه متولد شده، به هیدروسل دچار باشد؛ احتمالا این عارضه با گذشت یک سال، خود به خود از بین می‌رود.

 اگر هیدروسل کودک خود به خود از بین نرود و یا اینکه بسیار بزرگ و متورم شود؛ باید به متخصص اورولوژی مراجعه کنید.

در بزرگسالان نیز، هیدروسل معمولا خود به خود از بین می‌رود؛ اما اگر هیدروسل در اثر عفونت یا التهاب ناشی از ضربه، ایجاد شده باشد؛ نیاز به درمان خواهد داشت.

 اگر تورم هیدروسل کم باشد و نتایج معاینه و سونوگرافی نگران کننده نباشد؛ معمولا وضعیت بیمار تحت نظر قرار می‌گیرد تا معلوم شود که هیدروسل خود به خود رفع می‌شود یا خیر.

اگر تورم هیدروسل بزرگ و زیاد باشد؛ جراحی توصیه می‌شود چون ممکن است تبدیل به فتق شده باشد. در این صورت شما باید به یک جراح عمومی برای ترمیم فتق مراجعه کنید. اگر هیدروسل غیر مرتبط باشد (شایع ترین حالت در بزرگسالان)، به این معنی است که اندازه آن تغییر نمی‌کند یا به طور پیوسته در طول زمان بزرگ می‌شود. در این حالت احتمالاً نیاز به جراحی وجود خواهد داشت.

♦ جراحی

جراحی برای برداشتن هیدروسل تحت بیهوشی انجام می‌شود. در طی این جراحی، یک برش کوچک در کیسه بیضه یا شکم (بسته به محل ایجاد هیدروسل) ایجاد شده و هیدروسل با جراحی برداشته می‌شود. پس از جراحی، پزشک یک پانسمان بزرگ روی محل جراحی قرار می‌دهد. بسته به نوع و محل جراحی، ممکن است تا چند روز مجبور باشید از سوند استفاده کنید.

خطرات مرتبط با بیهوشی عبارتند از:

. واکنش‌های آلرژیک

. مشکلات تنفسی

. اختلالات ضربان قلب

. لخته شدن خون یا خونریزی بیش از حد

. آسیب رسیدن به کیسه بیضه، به ویژه آسیب عصبی

. عفونت

♦ آسپیراسیون سوزنی

یکی دیگر از روش‌های درمان هیدروسل، تخلیه مایع داخل آن با یک سوزن بلند است. در این روش سوزن سرنگ را به کیسه بیضه وارد می‌کنند و مایع را خارج می‌کنند. ممکن است در بعضی مواردی، دارویی هم برای جلوگیری از پر شدن مجدد کیسه، تزریق شود. آسپیراسیون سوزنی معمولاً در افرادی انجام می‌شود که بیشتر در معرض خطرات حین جراحی هستند. شایع ترین عوارض جانبی آسپیراسیون با سوزن، درد موقت در کیسه بیضه و خطر عفونت است.