آرتروز چیست؟
آرتروز یا آرتریت یکی از بیماریهایی روماتیسمی است که مفاصل را درگیر میکنند و شایعترین نوع آرتروز، استئوآرتروز است.
دیگر بیماریهای شایع روماتیسمی که به التهاب مفصل مربوط میشوند عبارتند از نقرس، فیبرومیالژیا و آرتروز روماتوئید (RA). برخی از انواع آرتروز، مانند آرتروز روماتوئید و لوپوس (SLE) میتوانند چندین ارگان را درگیر کنند و باعث بروز علائم گسترده شوند.
در آرتروز دو عنصر التهاب و تخریب غضروف مفصلی باعث درد، تورم و محدودیت حرکتی در مفصل می شود. با از بین رفتن غضروف مفصلی استخوان روی استخوان سائیده می شود و باعث درد در هنگام راه رفتن و فعالیت و گاها گیر کردن و قفل شدن مفصل می شود.
انواع آرتروز
انواع آرتروز عبارتند از:
● آرتروز اولیه
این نوع آرتروز بر اثر افزایش سن ایجاد شده و معمولا در افراد زیر 40 سال دیده نمی شود. شروع آرتروز اولیه معمولا بعد از سن 40 سالگی است و بیشتر در زانوها، مفصل ران، شست دست و شست پا دیده می شود.
● آرتروز ثانویه
این نوع آرتروز در هر مفصلی دیده می شودکه بر اثر بیماری هایی مانند روماتیسم مفصلی، عفونت و شکستگی در مفصل به وجد می آید. در آرتروز ثانویه می توان با کنترل کردن بیماری زمینه ای از پیشرفت این بیماری جلوگیری کرد.
● آرتروز تروماتیک
به آرتروز ناشی از تخریب مفصل بر اثر تروما، آرتروز تروماتیک گفته می شود.
● آرتروز التهابی
این آرتروز مانند آرتروز ثانویه به بیماری های روماتیسمی مثل آرتریت روماتوئید
علائم آرتروز چیست؟
علائم و نشانه های آرتروز معمولا به آرامی و با گذر زمان خود را نشان می دهد. به طور کلی آرتروز از انواع بیماری مزمن بوده که با گذر زمان شدیدتر میشود از این رو بسیار افراد ممکن است در مراحل اولیه بیماری دردی را احساس نکنند.خشکی مفصل یک علامت معمول است که پس از بیدار شدن از خواب در صبح، یا پس از نشستن طولانی مدت پشت میز، رانندگی طولانی مدت و بعد از ورزش رخ میدهد.انواع نشانه های آرتروز و چگونگی بروز آنها، بسته به نوع آرتروز متفاوت است از شایع ترین علائم و نشانه های بیماری آرتروز می توان به:
. علائم آرتروز میتواند به تدریج یا ناگهانی ایجاد شود، اگر کسی هر یک از چهار علایم آرتروز هشدار دهندهی اصلی زیر را تجربه کند، باید به پزشک مراجعه کند.
● درد آرتروز که میتواند ثابت یا متغیر باشد.
● تورم که در برخی از انواع آرتروز، پوست روی مفصل آسیب دیده قرمز و متورم و گرم میشود.
● سفتی و خشکی مفصل و اختلال در حرکت مفصل و بروز درد بویژه هنگام بلند شدن از روی صندلی و خصوصا صبح ها بعد از بیدار شدن از خواب میتواند نشان دهندهی آرتروز باشد
● احساس خرد شدگی و صدادادن مفصل
● احساس قفل شدن مفصل
● حساس بودن به لمس مفصل (حتی فشار بسیار کم )
● کاهش دامنه حرکتی مفصل و کم شدن انعطاف پذیری و اختلال در باز و بسته کردن مفصل
● شنیده شدن صدا های غیرطبیعی در هنگام راه رفتن و حرکت دادن مفصل
با گذر زمان بیماری آرتروز به قدری شدید می شود که بیمار را از انجام کارهای روزمره باز می دارد.بیشتر این علائم در آرتروز زانودیده می شود. زانو شایعترین مفصل بدن است که دچار آرتروز می شود.
عوامل و فاکتورهایی که در بروز آرتروز دخیل می باشند :
● سن
شصت درصد از افراد بالای شصت سال و چهل درصد از افراد در سن چهل سالگی آرتروز دارند و از بیماری خود آگاه نیستند
● جنسیت
به طور کلی آرتروز در زنان بسیار بیشتر از مردان شایع است.
● چاقی و اضافه وزن
اضافه وزن فشار زیادی را بر مفصل وارد می کند و همین عامل موجب مفصل بیشتر در معرض آسیب دیدگی و آرتروز قرار بگیرد.
● عوامل مرتبط به محیط کار
برخی از مشاغل مستلزم انجام حرکت های تکراری و یا بلند کردن اجسام سنگین می باشند. انجام حرکت های تکراری و یا بلند کردن اجسام سنگین می توانند منجر به افزایش فشار و یا آسیب به مفاصل و در نتیجه بروز آرتروز شوند.
● آسیب دیدن مفاصل
زمانیکه مفاصل هنگام ورزش و یا سایر تصادفات آسیب میبینند، خطر ابتلای مفصل آسیب دیده به آرتروز افزایش مییابد.
● وراثت
دیده شده افرادی که در خانواده خود فردی مبتلا به آرتروز دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
● عفونت
بسیاری از عوامل میکروبی مانند باکتری ها و یروس ها ممکن است باعث عفونت در مفاصل و ایجاد بری انواع آرتروز شوند.
برخی افراد این بیماری را با پوکی استخوان اشتباه می گیرند و این کاملا اشتباه است!
این بیماری را نباید با پوکی استخوان اشتباه گرفت زیرا در بیماری پوکی استخوان، غضروف ها کاملا سالم هستند و تنها خود استخوان ها ضعیف می شود اما در بیماری آرتروز، خصوصا در موارد حاد، علاوه بر اینکه غضروف ها تحت تاثیر قرار می گیرند؛ استخوان و مفاصل نیز دچار ضعف و آسیب دیدگی می شود و همین مسئله احتمال شکنندگی استخوان را تا چندین برابر افزایش می دهد.
چه چیزی زانو را نگه می دارد؟
اگر عضله جلو ران تقویت شود ( حالتی ایزومتریک است) اندازه زانو عوض نمی شود و فقط عضله جلو ران سفت می شود، زیرا کشکک را بالا می کشد و در نتیجه زانو تغذیه می شود.
فردی که در سن پایین زانو درد دارد و دچار بیماری، التهاب و عفونت خاصی نیست، ممکن است فرد کندرومالاسی داشته و غضروف داخل زانو فرد نرم شده باشد و این شروع آرتروز است و خود آرتروز نیست و تنها غضروف ها خراب شده اند.
آرتروز در چه قسمت هایی از بدن رخ می دهد؟
آرتروز می تواند باعث آسیب رسیدن به هر مفصلی شود. بیشترین مفاصلی که در معرض خطر آرتروز هستند عبارتند از:
● آرتروز مفصل دست:
آرتروز دست ممکن است یک یا چند ناحیه از دست مانند نوک انگشتان، مچ دست، مفصل اتصال انگشت شست و مچ را درگیر کند. این نوع آرتروز در زنان بیشتر از مردان می باشد.
● آرتروز مفصل ران:
آرتروز مفصل ران می تواند در یک و یا هر دو لگن ایجاد شود. این آرتروز باعث تحلیل تدریجی می شود.
● آرتروز زانو:
آرتروز زانو بیشتر با نام استئوآرتریت و استئوآرتروز شناخته می شود. این بیماری یک بیماری پیش رونده در مفصل زانو است که علائم آن درد و محدودیت های حرکتی می باشد. با افزایش سن بیمار پیشرفت این بیماری نیز افزایش می یابد.
● آرتروز گردن:
آرتروز گردن معمولا با افزایش سن رخ می دهد. زمانی که غضروف های اطراف مفصل تحلیل می روند، آرتروز گردن ایجاد می شود
پیشگیری از آرتروز (به ویژه آرتروز زانو)
● به دلیل اینکه بعد از سن 40 سالگی احتمال ابتلا به آرتروز زانو وجود دارد باید حتی الامکان از ایجاد آن پیشگیری شود.
● پرهیز از نشستن به حالت چهار زانو، چون در این حالت فشار زیادی به زانو وارد می شود.
راه های درمان از آرتروز
متاسفانه این بیماری درمان قطعی ندارد.همان طور که اشاره شده بیماری آرتروز از جمله اختلالاتی است که بسیار شایع است، تغییر سبک زندگی یکی از مهم ترین کارها برای پیشگیری و حتی درمان آرتروز است که شما می توانید از آن استفاده کنید. از جمله راه های پیشگیری از آرتروز شامل:
♦ دارو درمانی
● استفاده از داروهای ضد التهاب و دارو های ضد درد همچون استامینوفن و ...داروهای ضدالتهاب غیراستروئید نظیر ایبوپروفن ، داروهای ضد روماتیسمی برای درمان روماتیسم مفصلی
● داروهای غضروف ساز
● همچنین جلوگیری از پوکی استخوان به کاهش درد و تورم مفصل و بهبود دامنه حرکتی مفصل می شود
● استفاده از کرم ها یا ژل های کاهش دهنده درد می تواند در کاهش درد شما یسیار موثر باشند.
♦ فیزیوتراپی
● همچنین فیزیوتراپی به بهبود آرتروز نیز کمک می کند.یکی از روش های جدید در درمان آرتروز مفاصل PRP می باشد، که این روش یک روش درمانی می باشد.
● دورههای فیزیوتراپی و ماساژ
● درمان استفاده از کمپرس های سرد باعث کاهش درد و گرفتگی عضلات شده و استفاده از کمپرس های گرم در درمان خشکی مفصل و آرتروز موثر است. هردو کمپرس ها در درمان درد موثر هستند.
● کار درمانی و مدیریت درد
پیشگیری از بدتر شدن شرایط از جمله روش های درمان فیزیکی هستند که به بیمار کمک میکند جهت کنترل برخی مشکلات و کاهش محدودیت های حرکتی
کاهش درد آرتروز با استفاده از کمپرس آب گرم
♦ تغییر سبک زندگی
● کم کردن وزن بدن
برخی گمان می کنند افزایش وزن فقط فشار اضافی بر مفصل وارد می کند؛ اما فشارها و استرس های مکانیکی تنها مشکل نیستند، بلکه بافت های چربی، پروتئینهایی به نام سیتوکین تولید میکنند که باعث افزایش التهاب در بدن میشوند.
سیتوکین ها با تغییر عملکرد سلولهای غضروفی باعث تخریب بافتها میشوند. زمانی که شما اضافه وزن دارید، بدن شما مقدار بیشتری از این پروتئینهای مخرب تولید میکند. کاهش چند کیلو وزن باعث کاهش فشار و التهاب در مفاصل شده و احتمال ابتلا به آرتروز را کاهش میدهد.
● ورزش کردن و تقویت عضلات
در صورتی که عضلات ضعیفی داشته باشید؛ بیشتر در خطر ابتلا به آرتروز قرار دارید. تمرینات ورزشی در آب از جمله بهترین گزینهها برای بیماران مبتلا به آرتروز و بسیاری انواع دیگر آرتریت محسوب میشود.
● پیشگیری از آسیب دیدگی
آسیبدیدگی یک مفصل در بزرگسالی فشار بیشتری بر مفاصل شما وارد میکند. اگر در دروان جوانی دچار آسیبدیدگی مفصلی شوید همان مفصل در دوران پیری به آرتروز مبتلا خواهد شد.
● داشتن رژیم غذایی مناسب
● مصرف برخی غذاها از جمله امگا3، ویتامین دی، در کاهش ابتلا به این بیماری می کاهد. اسیدچرب امگا3 موجب کاهش التهاب مفصل شده و همین عامل احتمال ابتلا به آرتروز را تا چندین برابر کاهش می دهد.
● از مصرف موادغذایی بسیار شیرین و پرچرب نیز خودداری کنید. زیرا بالا بودن سطح قند خون باعث افزایش سرعت شکلگیری برخی مولکولهایی میشود که باعث سختتر شدن و حساستر شدن غضروف نسبت به فشارهای مکانیکی میشوند. دیابت همچنین باعث تحریک التهاب سیستماتیک در بدن و در نتیجه تحلیل غضروفها میشود.
● درصورتی که در مفاصل خود احساس درد و یا التهاب دارید سعی کنید بین 12 تا 24 ساعت به مفصل مربوطه استراحت دهید و فشار زیاد و مکرری به مفصل مربوط وارد نکنید.
● ورزش میتواند تحمل شما را بالا برده و با تقویت ماهیچههای دور مفاصل، مفاصل را پایدارتر کند و باعث کاهش درد آرتروز شود. ورزش های نرم از جمله پیادهروی، دوچرخه سواری و شنا میتواند به شما کمک کند. درصورتیکه موقع ورزش احساس درد جدیدی در سایر مفاصل کردید، بدانید که ورزش برای درمان آرتروز شما مناسب نبوده و یا بیش از حد به خود فشار آوردهاید.
● در صورتی که در هنگام راه رفتن دردی را احساس می کنید پیشنهاد می کنم از وسایل کمکی نظیر عصا، واکر برای کاهش درد مفصل استفاده نماید. زیرا این وسایل فشار را بر مفاصل کاهش داده و از این طریق درد را کاهش میدهند
● افراد مبتلا به بیماریهای طولانیمدتی مانند آرتروز، بهتر است برای محافظت در برابر آنفولانزا، پاییز هر سال واکسن این بیماری را دریافت کنند.
با پزشک مشورت کنید. شاید واکسن نومنیا (Pneumonia) یا همان سینهپهلو را هم توصیه کند. این تزریقی یکباره است که از عفونت بسیار جدی قفسه سینه جلوگیری میکند.
● برای بسیاری از ما، صحبت با کسانی که در موقعیتی مشابه هستند، خیلی مفید و آرامبخش است. میتوانید سراغ گروههای حمایتی آرتروز بهصورت حضوری یا آنلاین را هم بگیرید.
بعضی گروههای حمایتی برای بیماریهای مختلف هستند، که مبتلایان به آن بیماریها، و متخصصان آن حوزه دورهم جمع شده، و درباره نگرانیها و مسائل مربوط به بیماریشان گفتوگو میکنند.
♦ جراحی
● عمل جراحی تعویض مفصل
بعد از اینکه سایر درمانها برای دردها و آسیبدیدگیهای مفاصل ثمربخش نباشد، عمل جراحی تعویض مفصل انجام میگیرد. جراحی تعویض مفصل برای درمان آرتروز به دو روش کلی انجام می شود که شامل:
● جراحی جزئی تعویض مفصل
در این روش جراح تنها قسمتهای آسیب دیده از مفصل را با پروتز مصنوعی جایگزین میکند.
● جراحی کامل تعویض مفصل
در صورتی که چندین ناحیه از مفصل آسیب دیده باشد در این صورت از روش جراحی کامل مفصل استفاده می شود. در این روش جراحی ، کل مفصل زانو با یک مفصل مصنوعی به طور کامل تعویض میشود.
آخرین دیدگاه ها
فعلا موردی یافت نشد!