آب سیاه چشم چیست؟

آب سیاه یا گلوکوم یک بیماری چشمی مزمن و پیشرونده است که در نتیجه‌ی آسیب به عصب بینایی ایجاد می‌شود و باعث از دست رفتن میدان دید می‌شود.

یکی از اصلی‌ ترین عوامل خطر این بیماری، فشار زیاد مایعات در داخل چشم است. اختلال در سیستم تخلیه مایعات چشم می‌تواند موجب تجمع مایعات شده و فشار را افزایش دهد که این امر باعث افزایش فشار می‌تواند بافت عصبی بینایی شما را فرسایش دهد و این موضوع ممکن است منجر به کاهش بینایی یا حتی کوری شود آسیب به عصب بینایی می‌شود.

چشم پر از مایعی به نام زلالیه است. بدن هر روز مایعات خودش را جایگزین می کند. مایعات قدیمی چشم از طریق یک میدان تخلیه مشبک و یک دهانه کوچک از چشم خارج می کند مایع جدید جای مایع قدیمی را می گیرد. طبق همین فرایند فشار ثابت در داخل کره چشم حفظ می کند.

عصب بینایی دسته‌ای از رشته‌های عصبی است که شبکیه‌ی چشم را به مغز وصل می‌کند. عصب بینایی اطلاعات دیداری را از چشم شما به مغز می‌رساند .

آسیب به این عصب باعث از دست دادن بینایی می‌شود .از دست دادن بینایی ابتدا از لبه‌های میدان دید شروع می‌شود و سپس کم کم مرکز دید را هم درگیر می‌کند.وقتی که آسیب در عصب ایجاد می‌شود،ماه‌ها تا سال‌ها طول می‌کشد تا علائم ظاهر شوند و وقتی هم که بینایی از دست رفت دیگر قابل بازگشت نیست.

تفاوت بین آب سیاه و آب مروارید چیست؟

آب سیاه و آب مروارید هر دو اختلالات چشم  هستند که می توانند باعث کاهش بینایی شوند و بر سلامت چشم  تأثیر بگذارند. اگرچه آنها برخی علائم و عوامل خطر مشابهی دارند؛ اما علل، درمان ها و پیش آگهی آنها با هم یکسان نیست.

تفاوت اصلی بین این دو بیماری چشمی در علت های اصلی به وجود آورنده آنهاست.

گلوکوم  در اثر تجمع مایعات در داخل چشم شما ایجاد می شود.

آب مروارید در اثر تجمع پروتئین های تجزیه شده در چشم رخ می دهد.

پیش آگهی درمان این دو وضعیت هم با هم فرق دارد. در جراحی آب مروارید اغلب بعد از درمان، بیمار می تواند بینایی خود را به دست آورد؛ اما در آب سیاه احتمال بروز نابینایی دائمی وجود دارد.

انواع گلوکوم یا آب سیاه 

آب سیاه چشم چند نوع می باشد :

. گلوکوم زاویه باز (مزمن)

شایع‌ترین نوع آب سیاه است که در نتیجه‌ی آسیب دیدن فیلتر موجود در کانال‌های تخلیه‌ی مایع چشم ایجاد می‌شود.

این نوع گلوکوم فاقد علامت اولیه در مبتلایان به این نوع بیماری بوده و در طولانی مدت بینایی را تحت شعاع قرار می دهد

گلوکوم با زاویه باز یا زمن هیچ علائم و نشانه ای به جز کاهش تدریجی بینایی ندارد این وضعیت و ازدست دادن تدریجی بینایی

ممکن است به قدری کند باشد که بینایی شما قبل از آشکار شدن علائم دیگر ،آسیب جبران ناپذیری ببیند. گلوکوم زاویه باز شایع ترین نوع گلوکوم است .

. گلوکوم زاویه بسته (حاد)

این نوع گلوکوم مانند گلوکوم  زاویه باز فاقد علامت اولیه در مبتلایان به این نوع بیماری بوده و در طولانی مدت بینایی را تحت شعاع قرار می دهد.

این نوع آب سیاه، به دلیل بسته شدن سریع کانال‌های تخلیه مایع چشم ایجاد می‌شود. دلیل این اتفاق بسته و باریک بودن زاویه‌ بین عنبیه و قرنیه است، یعنی جایی که فیلتر قرار دارد.

اگر به طور ناگهانی جریان مایع زلالیه شما مسدود شود، تجمع سریع مایعات ممکن است باعث افزایش شدید، سریع و دردناک فشار شود. گلوکوم زاویه بسته یک وضعیت اضطراری است. در صورت بروز علائمی مانند درد شدید، حالت تهوع و تاری دید .

بیمار هر چه سریعتر باید برای انجام درمان اختصاصی اقدام نماید زیرا تعلل در این کار می تواند حتی در عرض 1 یا 2 روز به وارد آمدن صدمه شدید به عصب های بینایی، کاهش شدید قدرت بینایی و یا کوری ختم شود. در موارد گلوکوم حاد زاویه بسته، اگر به موقع شخص تحت عمل لیزر یا P.I قرار گیرد و انسداد جریان مایع زلالیه رفع شود ، می توان کاهش بینایی را متوقف کرد.

. گلوکوم مادرزادی

نوعی آب سیاه که به علت ناقص رشد یافتن کانال‌های تخلیه‌ی مایع در نوزادان در زمان جنینی رخ می‌دهد.این نقص مادرزادی باعث کاهش سرعت خروج مایع زلالیه می شود. 

کودکان مبتلا به این نوع گلوکوم دارای علایمی همچون اشک ریزش، کدورت قرنیه (cloudy eye) و پارگی بیش از حد رگ و حساسیت به نور هستند. در کودکان مبتلا به گلوکوم،معمولاً چشم بزرگتر از حالت طبیعی است و معمولاً جهت درمان جراحی چشم در دستور کار قرار می گیرد. گلوکوم مادرزادی می‌تواند با ریشه ارثی و در خانواده‌ ایجاد شود.

. آب سیاه التهابی

این نوع آب سیاه به دلیل اختلالات خود ایمنی و التهابی ایجاد می‌شود.

. گلوکوم ثانویه

اغلب گلوکوم ثانویه عارضه جانبی آسیب دیدگی یا بیماری‌های دیگر چشمی مانند آب مروارید یا تومورهای چشم است. داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها نیز ممکن است باعث ایجاد این نوع گلوکوم شوند. گاها جراحی چشم نیز می‌تواند باعث گلوکوم ثانویه شود.

. گلوکوم یا آب سیاه با فشار طبیعی یا فشار پایین 

این نوع گلوکوم در افرادی دیده می شود که دارای فشار طبیعی و نرمال چشمی هستند اما با وجود داشتن فشار نرمال چشمی، عصب های بینایی آسیب دیده تخریب می شوند و دید کناری به شدت محدود می گردد.

روش درمان این نوع گلوکوم مشابه گلوکوم یا آب سیاه زاویه باز است.حساسیت شدید یا کمبود جریان خون در عصب بینایی شما ممکن است عامل ایجاد این نوع گلوکوم باشد. این گلوکوم نوعی نادر از گلوکوم است که متخصصان آن را به طور کامل درک نمی‌کنند. حتی اگر فشار چشم طبیعی است، آسیب عصب بینایی همچنان رخ می‌دهد.

. گلوکوم یا آب سیاه ثانویه

گلوکوم ثانویه ممکن است ناشی از سایر عوارض و بیماری های چشمی مانند آب مروارید حاد ،صدمه های چشمی ، تومورها، و یا التهاب ها و عفونت های چشمی و یا حتی پساز جراحی های چشمی ایجاد شود. 

گلوکوم پیگمنتری یا رنگی

یکی از انواع گلوکوم ثانویه، گلوکوم پیگمنتری یا رنگی نامیده می شود این بیماری نوعی گلوکوم زاویه باز است و به طور معمول در اوایل یا اواسط بزرگسالی ایجاد می‌شود . ایننوع گلوکوم زمانی ایجاد می شود که رنگدانه های چشمی از عنبیه آزاد وپراکنده می‌شوند و جریان طبیعی مایعات در چشم را برهم زده و باعث انسداد بافت مشبک زاویه کهافزایش فشار چشمی همراه است می شوند

آب سیاه نئوواسکولار (عروقی )

یکی دیگر انواع گلوکوم ثانویه، گلوکوم ناشی از ایجاد عروق جدید غیر طبیعی و دیگر اختلالات آسیب زننده به عروق است که معمولاً در افراد مبتلا به دیابت یا در اشخاص مبتلا به انسداد عروق چشمی دیده می شود  افرادی که برای درمان التهاب های چشمی و سایر بیماری ها از داروهای کورتیکواستروئیدی (داروهای کورتون دار) بصورت دراز مدت استفاده می کنند نیز باید مراقب باشند زیرا احتمال ابتلای این اشخاص به آب سیاه وجود دارد.

برای درمان گلوکوم ثانویه، از دارو، لیزر و جراحی چشمی استفاده می شود.

علائم آب سیاه چیست ؟

اگ در ابتدا گلوکوم به تدریج بروز کند ممکن است علائمی نداشته باشد بیشتر افراد مبتلا به آب سیاه تا وقتی که بینایی‌شان شروع به از دست رفتن نکرده است، متوجه علائم آن نمی‌شوند. اولین علامتی که ممکن است مشاهده کنید، از دست دادن دید محیطی و ظاهر شدن نقاط کور کوچک بدلیل آسیب به رشته‌های عصب بینایی است. یعنی شما ممکن است در خارج از حوزه دید خود چیزها را به خوبی مشاهده نکنید. گلوکوم با زاویه بسته :

. درد شدید چشم ناگهانی

. سفت و قرمز  بودن چشم

. حالت تهوع شدید

اختلالات ناگهانی بینایی

. تاری دید

. دیدن حلقه‌های رنگی در اطراف چراغ‌ها و نورها

عوامل خطر آب سیاه چشم

آب سیاه در هر کسی می‌تواند رخ دهد. با این حال، بعضی افراد خطر بیشتری برای ابتلا دارند. عوامل خطر آب سیاه شامل موارد زیر است:

. سن

افراد بالای 60 سال در معرض خطر ابتلا به گلوکوم هستند؛ این موضوع را NEI هشدار می‌دهد. خطر ابتلا به گلوکوم با هر سال افزایش سن، اندکی افزایش می‌یابد. اگر آفریقایی-آمریکایی هستید، خطر ابتلای شما از 40 سالگی آغاز می‌شود.

افراد ۶۰ سال و بالاتر در خطر بیشتری برای ابتلا به آب سیاه هستند

.قومیت و نژاد

آفریقایی-آمریکایی‌ها یا مردم آفریقایی تبار به طور قابل توجهی بیشتر از سفیدپوست‌ها به گلوکوم مبتلا می‌شوند. افراد با نژاد آسیایی بیشتر در معرض خطر گلوکوم زاویه بسته قرار دارند اما افراد با نژاد ژاپنی بیشتر در معرض خطر ابتلا به گلوکوم با فشار کم قرار دارند.

. مشکلات چشمی

التهاب مزمن چشم و قرنیه‌های نازک می‌تواند منجر به افزایش فشار در چشم شما شود.

آسیب دیدگی یا ضربه به چشم مانند اصابت چیزی به چشم نیز می‌تواند باعث افزایش فشار چشم شود.

 افراد دچار فشار بالای مایع داخل چشم در خطر بیشتری هستند.

کسانی که جزو این چند گروه قرار می‌گیرند باید هر سال تحت معاینه چشم قرار بگیرند

. سابقه خانوادگی

برخی از انواع گلوکوم ممکن است در خانواده‌ها دیده شود. اگر والدین یا مادربزرگ و پدربزرگ شما مبتلا به گلوکوم زاویه باز باشند، شما نیز در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستید.

. تاریخچه پزشکی

افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی ، دیابت و مبتلایان به فشار خون در معرض خطر ابتلا به گلوکوم قرار دارند.

. استفاده از داروی خاص

استفاده از کورتیکواستروئیدها به طور طولانی مدت می‌تواند خطر ابتلا به گلوکوم ثانویه را افزایش دهد.

چگونه آب سیاه چشم تشخیص داده می‌شود؟

احتمال وجود دارد که از یک یا چند آزمایش و روش زیر استفاده کنند:

چشم پزشکتان سابقه‌ی کامل پزشکی شما را که آیا سابقه شخصی یا خانوادگی گلوکوم دارید یا خیر و شرایط سلامتی مانند دیابت یا فشار خون بالا بر سلامت چشم شما تأثیر گذاشته است را بررسی می کنند .

. تست تونومتری

این روش استاندارد فشار مایع داخل چشم را اندازه‌گیری می‌کند

. تست پچیمتری

به طور کلی خطر ابتلا به گلوکوم در افرادی که قرنیه نازک دارند، افزایش می‌یابد. یک آزمایش پچیمتری می‌تواند به شما اطلاع دهد که آیا قرنیه چشم شما نازک‌تر از حد متوسط ​​است یا خیر.

. آزمون پیرامتری

این آزمایش که به عنوان تست میدان بینایی( تست عادی چشم با استفاده از صفحه چارت اسنلن ، نیز شناخته می‌شود، با اندازه گیری بینایی محیطی یا جنبی و دید مرکزی شما را اندازه می‌گیرد ، به پزشک اطلاع می‌دهد از دست دادن دید جانبی می‌تواند نشانه‌ی آب سیاه باشد

 . گشادی مردمک 

 با قطره‌های چشمی مردمک را گشاد می‌کنند و از نزدیک عصب بینایی و شبکیه چشم را معاینه می‌کنند.

. تصویربرداری از عصب بینایی  

 از عصب بینایی عکس گرفته می‌شود تا میزان نواحی آسیب‌دیده مشخص شود.

. معاینه زاویه چشم 

برای دیدن ناحیه‌ای به نام زاویه‌ی تخلیه مایع، یک عدسی روی چشم قرار داده می‌شود. از این نقطه مایعات از چشم خارج می‌شود. با این تست مشخص می‌شود که آیا مسیر تخلیه مایع باز، بسته یا آسیب‌دیده است.

آیا آب مروارید و گلوکوم همزمان اتفاق میفتند؟

 آب سیاه و آب مروارید ممکن است همزمان با همدیگر رخ دهند. در حقیقت، گاهی اوقات یکی از بیماری ها می تواند به دیگری منجر شود. گاهی اوقات آب مروارید به حدی پیشرفت می کند که سیستم تخلیه طبیعی چشم مسدود می شود. پزشکان ممکن است بتوانند آب مروارید را از طریق جراحی، برطرف کنند و باعث کاهش فشار بر روی عصب بینایی چشم شوند.

همچنین ایجاد آب مروارید پس از جراحی گلوکوم بسیار معمول است. برخی از محققان توصیه می کنند در صورت ابتلا همزمان با هم به این دو اختلال چشمی، ۱ تا ۲ سال پس از جراحی های خاص آب سیاه صبر کرده و بعد برای درمان آب مروارید اقدام کنید. این تأخیر می تواند در بهبود و پیش آگهی بیماری موثر باشد.

درمان آب سیاه چشم

چشم پزشک شما بر اساس موارد زیر بهترین درمان را برایتان مشخص می‌کند

درمان زودهنگام معمولاً می‌تواند آن را کنترل کند. درمان می‌تواند شامل موارد زیر باشد :

. سن شما

. سوابق پزشکی

. وضعیت سلامتی شما در حال حاضر

. توانایی شما در پذیرش داروها، روش‌ها و درمان‌های به‌خصوص

. مدت زمان طول کشیدن وضعیت

. نظرات و ترجیحات خودتان

داروها :

 بعضی داروها موجب می‌شوند که چشم مایع کمتری تولید کنید، و بعضی دیگر با کمک به تخلیه‌ی مایع داخل چشم باعث کاهش فشار آن می‌شوند. این داروها به صورت قطره چشمی یا قرص موجود هستند اما قطره آن رایج‌تر است. پزشک شما ممکن است یکی از آن‌ها یا ترکیبی از این موارد را تجویز کند. در اکثر موارد، درمان اولیه گلوکوم شامل قطره‌های چشمی است.

عوارض جانبی قطره‌های چشم می‌تواند شامل گزش، قرمزی، رشد گل مژه، تغییر رنگ چشم و گهگاه جدا شدن شبکیه و دشواری در تنفس باشد.

عمل جراحی 

جراحی: هدف جراحی ایجاد یک راه جدید برای خروج مایع از چشم است. این کار را می‌توان با ایجاد یک مسیر جدید برای تخلیه یا قرار دادن یک مسیر فرعی انجام داد.

معمولاً در ابتدای درمان، داروها تجویز می‌شوند تا زاویه بسته بهبود یابد اما این روش ممکن است ناموفق باشد.

جراحی با لیزر 

انواع مختلفی از جراحی با لیزر برای درمان آب سیاه استفاده می‌شود. لیزر ایریدوتومی محیطی نیز لیزر برای درمان آب سیاه استفاده می‌شود. ممکن است انجام شود. . از پرتوی لیزر به منظور رفع انسداد کانال‌های زهکشی استفاده می‌شود و تخلیه مایع داخل چشم را آسان می‌کند.

این روش سوراخ‌های کوچکی را در عنبیه شما ایجاد می‌کند تا حرکت مایع را افزایش دهد.:

جراحی فیلتر کردن 

 این روش زمانی انجام می‌شود که هیچ شیوه‌ی درمانی دیگری از جمله جراحی لیزر کار نکند. کانال‌های داخل چشم به منظور تخلیه کامل‌تر مایعات باز می‌شوند.

کاشت یا ایمپلنت زهکشی 

  گاهی اوقات این گزینه برای کودکان یا کسانی که گلوکوم ثانویه دارند استفاده می‌شود. به منظور کمک به تخلیه بهتر مایعات، یک لوله سیلیکونی کوچک به داخل چشم وارد می‌شود.

جراحی آب مروارید

این جراحی در بیشتر بیماران درگیر آب مروارید باعث کاهش فشار چشم می‌شود، و در بعضی موقعیت‌ها ممکن است به عنوان درمان آب سیاه هم استفاده شود.

در بعضی موارد یک بار جراحی به تنهایی نمی‌تواند سرعت پیشرفت آب سیاه را کم کند. تکرار جراحی و/یا درمان مداوم با دارو ممکن است لازم باشد.

>>>>>>>>>>> حقایقی در مورد گلوکوم <<<<<<<<<<<

. گلوکوم یا  آب سیاه اگر درمان نشود می‌تواند موجب کوری دائمی شود. گلوکوم را دزد خاموش بینایی می‌نامند.

. انواع اصلی گلوکوم زاویه باز و زاویه بسته است.

. مشکلات سن و تیروئید خطر ابتلا به گلوکوم را افزایش می‌دهد.

. علائم می‌تواند شامل درد شدید چشم باشد.

. درمان شامل جراحی و داروها است