آلزایمر
بیماری آلزایمر یک اختلال مغزی است که حافظه، تفکر، یادگیری و مهارت های سازماندهی را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد و در نهایت توانایی فرد را برای انجام فعالیت های ساده روزانه با مشکل مواجه می کند. آلزایمر، شکل پیش رونده زوال عقل است.
روند
آلزایمر
هنگامی
که مشکلات حافظه شروع به آشکار شدن می کنند، اغلب به عنوان اختلال شناختی
خفیف (MCI) شناخته می شوند. در این مرحله، عملکرد فکری
تحت تأثیر قرار می گیرد، اما توانایی عملکرد و زندگی مستقل دست نخورده باقی می
ماند زیرا مغز تغییرات مربوط به بیماری را جبران می کند.
در برخی
افراد، MCI می تواند در این مرحله ثابت بماند. با این
حال، افراد مبتلا به MCI در معرض خطر بالایی برای
پیشرفت به زوال عقل هستند. بیماری آلزایمر شایع ترین شکل زوال عقل است. (زوال عقل
همچنین می تواند به دلایل مختلفی مانند بیماری پارکینسون، زوال عقل با اجسام لوی،
زوال عقل عروقی، دمانس پیشانی گیجگاهی و غیره باشد.) در دمانس برخلاف MCI، عملکرد روزانه تحت تاثیر قرار می گیرد.
از
آنجایی که زوال عقل ناشی از بیماری آلزایمر به مراحل پایانی پیشرفت می کند، افراد
مبتلا نمی توانند گفتگو کنند، خانواده و دوستان خود را بشناسند یا از خود مراقبت
کنند.
مراحل
آلزایمر
آلزایمر،
یک بیماری پیش رونده است، به این معنی که علائم با گذشت زمان به تدریج بدتر می
شوند. این بیماری به هفت مرحله تقسیم بندی می شود:
مرحله
1. هیچ علائمی در این مرحله وجود ندارد اما ممکن است بر اساس سابقه
خانوادگی، تشخیص زود هنگام صورت گیرد.
مرحله
2. ابتدایی ترین علائم ظاهر می شوند، مانند فراموشی
مرحله
3. اختلال فیزیکی و ذهنی خفیف ظاهر می شود، مانند کاهش حافظه و تمرکز
مرحه
4. اغلب اوقات آلزایمر در این مرحله تشخیص داده می شود اما همچنان خفیف در
نظر گرفته می شود. از دست دادن حافظه و ناتوانی در انجام کارهای روزانه آشکار است.
مرحله
5. علائم متوسط تا شدید که نیازمند کمک عزیزان یا مراقبین فرد است.
مرحله
6. در این مرحله، ممکن است فرد در کارهایی مانند خوردن و پوشیدن لباس به کمک
نیاز داشته باشد
مرحله
7. شدیدترین و نهایی ترین مرحله آلزایمر است. ممکن است توانایی تکلم و ایجاد
حالات در صورت از بین برود.
با
پیشرفت بیمار در این مراحل، نیاز آن ها به حمایت نیز بیشتر می شود.
اثرات
آلزایمر بر مغز
آلزایمر
باعث از بین رفتن سلولهای عصبی در سرتاسر مغز میشه و با روند پیشرفت بیماری مغز
رفته رفته کاریشو از دست میده. آسیب به مغز سالها قبل از بروز علائم آغاز میشه.
رسوبات
غیرطبیعی پروتئین باعث ایجاد پلاک و گرفتگی در مغز فرد مبتلا به بیماری آلزایمر میشه
و در نتیجه ارتباط بین سلول ها از بین میره و شروع به مردن میکنن و توی موارد
پیشرفته، مغز جمع شدگی قابل توجهی رو نشون میده.
علائم
بیماری آلزایمر چیست؟
علائم
بیماری آلزایمر از فردی به فرد دیگر متفاوت است و با گذشت زمان بدتر می شود. علائم
بیماری عبارتند از:
● کاهش
توانایی یادآوری اطلاعات جدید
● سوالات
یا مکالمههای تکراری
● جابهجایی
وسایل شخصی
● فراموش
کردن قرارهای ملاقات یا تاریخ
● گم
شدن در مسیری آشنا
● اختلالات در استدلال کردن، انجام کارهای پیچیده و قضاوتهای اشتباه:
○ عدم درک
مناسب خطرات
○ عدم توانایی رسیدگی به امور مالی
○ تصمیمگیری اشتباه در موارد ساده
○ عدم توانایی در برنامهریزی و انجام فعالیتهای موازی
● اختلالات
تشخیص فضا و چشمی:
○ عدم توانایی تشخیص چهرهها و وسایل معمولی و ناتوانی در یافتن چیزهایی که در دیدرس هستند.
○ ناتوانی
در استفاده از ابزارهای ساده و کارهای معمولی مانند درست پوشیدن لباس
● مشکلات
تکلم، خواند و نوشتن:
○ ناتوانی
در به یادآوری کلمات ساده هنگام صحبت کردن
○ اشتباهات
مکرر گفتاری، خواندن و نوشتن
● تغییرات خلقی و رفتاری:
○ از دست
دادن احساس همدردی
○ تغییرات
خلقی غیرطبیعی مانند آشفتگی، بیحوصلگی، عدم علاقه به مراودات اجتماعی و گوشه گیر
شدن
○ رفتارهای
هیجانی، وسواسی یا رفتارهای غیرقابل قبول اجتماعی
چه چیزی
باعث بیماری آلزایمر می شود؟
بیماری
آلزایمر به دلیل تجمع غیرطبیعی پروتئین ها در مغز ایجاد می شود. تجمع این پروتئین
ها – به نام پروتئین آمیلوئید و پروتئین تاو – منجر به مرگ سلولی می شود. مغز
انسان شامل بیش از ۱۰۰ میلیارد سلول عصبی و همچنین سلول های دیگر است. سلول های
عصبی با هم کار می کنند تا تمام ارتباطات مورد نیاز برای انجام عملکردهایی مانند
تفکر، یادگیری، به خاطر سپردن و برنامه ریزی را انجام دهند. دانشمندان بر این
باورند که پروتئین آمیلوئید در سلولهای مغز ساخته میشود و تودههای بزرگتری به
نام پلاک تشکیل میدهد. الیاف پیچ خورده پروتئین دیگری به نام تاو به
شکل درهم پیچیده می شوند. این پلاکها و گرهها ارتباط بین سلولهای عصبی را مسدود
میکنند که مانع از انجام فرآیندهایشان میشود. مرگ آهسته و مداوم سلولهای عصبی،
که از یک ناحیه از مغز شروع میشود (معمولاً در ناحیهای از مغز که حافظه را کنترل
میکند) سپس به مناطق دیگر گسترش مییابد، منجر به علائمی میشود که در بیماران
مبتلا به بیماری آلزایمر مشاهده میشود.
علل و
عوامل خطر بیماری آلزایمر
متخصصان
عوامل خطر خاصی رو شناسایی کردن که عبارتند از:
● سن: بیشتر افرادی که به بیماری آلزایمر مبتلا میشن ۶۵ سال به بالا دارن.
● سابقه ی
خانوادگی: اگه یکی
از اعضای خانواده نزدیک شما به این بیماری مبتلا شده، احتمال ابتلای شما بالاتره.
● ژنتیک: ژن خاصی به نام آپولیپوپروتئین E (APOE) وجود دارد که با بیماری دیررس آلزایمر مرتبط است. ژن های دیگر با بیماری آلزایمر زودرس مرتبط هستند.
● فشار خون
بالا
● کلسترول
بالا
● دیابت
● سیگار
کشیدن
● چاقی
بیماری
آلزایمر چگونه تشخیص داده می شود؟
● احتمالا
پزشک با پرسیدن سابقه پزشکی آغاز خواهد کرد. او راجع به موارد زیر می پرسد:
○ علائم
○ سابقه
پزشکی خانواده
○ سایر
عارضه های پزشکی در حال حاضر یا در گذشته
○ داروهای
مصرفی در حال حاضر یا گذشته
○ رژیم غذایی، مصرف الکل یا سایر عادات سبک زندگی
● آزمایش
اولیۀ خون و در صورت نیاز آزمایشهای تکمیلی خون الزامی است.
● بررسی
سیستم عصبی و مغز با تصویربرداری
معاینۀ
کامل سیستم عصبی شامل مواردی مانند وضعیت سخنگفتن، حرکت چشمها، حس لمس و قدرت
عضلات دستها و پاها و توانایی انجامدادن اعمال ظریف و دقیق است که در چگونگی
تشخیص آلزایمر بسیار اهمیت دارد.
ازآنجاکه،
تومورهای مغزی، لختههای کوچک و بزرگ خونی در نقاط مختلف مغز، سابقۀ ضربات شدید
مغزی و وجود مایع اضافی در اطراف مغز میتوانند علائم بیماری آلزایمر را تقلید
کنند؛ برای اطمینان از وجودنداشتن این مشکلات نیاز به تصویربرداری از مغز است.
برای تصویربرداری از مغز معمولاً از روشMRI یا CT Scan استفاده میشود.
● ارزیابی
قوای ذهنی و فکری
آزمایش MMSE را همچنین میتوان برای ارزیابی قوای ذهنی و
فکری کسانی که بیماری آلزایمر آنها قبلاً تشخیص داده شده است به کار برد. کاهش
امتیاز کسبشده در این آزمایش نشانۀ پیشرفت بیماری است. امتیاز بیماران مبتلابه
آلزایمر معمولاً متوسط سالی دو تا چهار شماره کاهش مییابد.
آزمایشMini-Cog Test شامل تکرار نام اشیا و به خاطر آوردن
آنها پس از چند دقیقه و نیز کشیدن یک دایره به شکل ساعت و قراردادن هر ۱۲ شماره
در جای مناسب خود است. این تستها و نمونههای مشابه آنها ممکن است به کمک
کامپیوتر هم شبیهسازیشده و انجام شوند.
راه های
پیشگیری از آلزایمر و زوال عقل
تا حالا هیچ راه تضمین شدهای برای پیشگیری از آلزایمر وجود نداشته اما تحقیقات اخیر روش هایی رو برای پیشگیری موثر دیدن. برای پیشگیری از خطرات آلزایمر چک لیست پایین رو انجام بدین و مغزتون رو جوان نگه دارین.
● انجام
فعالیت های ورزشی
انجام فعالیت بدنی منظم یکی از بهترین راه های پیشگیری و یا حداقل کاهش درصد ابتلا به آلزایمره. برای قلب، گردش خون، وزن و سلامت روان شما مفیده. با توجه به ویژگی های جسمی تون ورزش کنید و از نشستن طولانی مدت خودداری کنید.
● غذای
سالم بخورین
○ حداقل
پنج وعده میوه و سبزیجات مخصوصا پهن برگ ها مثل بروکلی، اسفناج و کاهو در روز
بخورید.
○حداقل دو
بار در هفته پروتئین (مانند ماهی روغنی، لوبیا، حبوبات، تخم مرغ یا گوشت) مصرف
کنید.
○ مصرف قند
رو محدود کنید و مراقب نمک پنهان باشید.
○ غذاهای
نشاسته ای مثل نان، سیب زمینی و ماکارونی بخورید.
○ چربی
اشباع کمتری بخورید.
○ در روز
به میزان کافی مایعات (آب، شیر کم چرب و نوشیدنی های بدون قند) مصرف کنید.
○ برای
پیشگیری از آلزایمر عسل طبیعی، کنجد و امگا3، روغن کنجد، ویتامین E و کشمش بخورین.
● سیگار
نکشین
اگه سیگار میکشید، خودتون رو در معرض خطر ابتلا به آلزایمر قرار میدید. سیگار آسیب زیادی به گردش خون در سراسر بدن از جمله رگ های خونی در مغز، قلب و ریه ها وارد میکنه.
● ذهنتون
رو ورزش بدین
○ فعال نگه
داشتن ذهن احتمال خطر ابتلا به زوال عقل و آلزایمر رو کاهش میده.
○ به طور
منظم خودتون رو از نظر ذهنی به چالش بکشید. با این کار توانایی مغز رو برای مقابله
با بیماریها افزایش میدین در ادامه به بررسی چند راهکار برای به چالش کشیدن مغز
رو بهتون ارائه میدیم که عبارتند از:
○ کاری که
مغز رو به چالش میکشه و دوست دارین به طور منظم انجام بدین، مهمه که چیزی رو پیدا
کنید که ادامه اش بدین.
○ برای یه
مدرک، دوره آموزشی یا فقط برای سرگرمی مطالعه کنین.
○ یه زبان
جدید یاد بگیرین.
○ پازل،
جدول کلمات متقاطع یا آزمون انجام بدین.
○ بازی های
کارتی یا بازی های رومیزی انجام بدین.
○ کتاب های
چالش برانگیز بخونید یا بنویسین.
○ سعی کنید
با افرادی که برای شما مهم هستن در تماس باشید.
● به
اندازهی کافی مایعات بنوشین
کم آبی
مهم ترین فاکتور متغیر برای از دست دادن حافظه هست. به مقدار کافی مایعات بنوشید و
از مصرف نوشیدنی های الکلی اجتناب کنید. (میتونید از یادآورهای ایمپو برای نوشیدن
آب کمک بگیرید.)
● ماهی
بخورین
ماهی
سرشار از فسفر بوده و اکثر دانشمندان معتقدن مصرف ماهی و غذاهای دریایی برای
جلوگیری و حتی درمان آلزایمر موثره. ماهی غذای مغزه و افرادی که در هفته حداقل یه
بار ماهی کبابی مصرف میکنن، از ماده خاکستری مغزشون بهتر مراقبت میشه.
● مراقب
ضربه به سر باشین
هرگونه
ضربه به سر احتمال آلزایمر رو بالا میبره. ورزش هایی که امکان اصابت یک شی به سر
وجود داره مثل فوتبال، والیبال و… که این نگرانی بین افرادی که به انجام این ورزشها
مشغول هستن وجود داره که اگر بیش از اندازه این ضربه ها به سر وارد بشه سلامت مغز
رو میتونه به خطر بندازه پس بهتره بیشتر مراقب باشین.
● از دندون
ها مراقبت کنین
بیماری
لثه ای گینوییت باعث تولید نوعی پروتئین میشه که منجر به از بین رفتن حافظه و در
نهایت آلزایمر میشه. به طور منظم مسواک بزنید. از دهانشویه برای تقویت لثههاتون
استفاده کنین.
درمان آلزایمر
● دارو
هیچ
درمان شناخته شده ای برای آلزایمر وجود ندارد. اگرچه، پزشک می تواند داروها و
درمان های دیگری را برای کمک به کاهش علائم و به تاخیر انداختن پیشرفت بیماری تا
حد ممکن تجویز کند.
○ برای
آلزایمر زود هنگام تا متوسط، پزشک، داروهایی مانند دونپزیل یا ریواستیگمین تجویز
خواهد کرد.
○ این
داروها می توانند به بالا نگه داشتن سطح استیل کولین در مغز کمک کنند. استیل
کولین، نوعی از نوروترنسمیتر است که می تواند به حافظه کمک کند.
○ برای
درمان آلزایمر متوسط تا شدید، پزشک دونپزیل یا ممانتین تجویز می کند. ممانتین به
توقف اثرات گلوتامات اضافی کمک می کند.
○ گلوتامات،
ماده ای شیمیایی در مغز است که در حضور این بیماری، بیشتر آزاد می شود و به سلول
های مغزی آسیب می رساند.
○ گاهی
پزشک برای کمک به درمان علائم مربوط به آلزایمر، داروهای ضد افسردگی، ضد اضطراب یا
ضد روان پریشی نیز تجویز می کند. این علائم عبارت اند از:
. افسردگی
. بی قراری
. پرخاشگری
. آشفتگی
. توهم
○ سایر
درمان های آلزایمر
علاوه بر
دارو، تغییرات سبک زندگی به مدیریت عارضه کمک می کند. برای مثال، پزشک، استراتژی
هایی را برای کمک به فرد پیشنهاد خواهد داد:
. روی
کارها تمرکز کنید
. پریشانی
را محدود کنید
. از
مواجهه پرهیز کنید
. هر روز
به اندازه کافی استراحت کنید
. آرام
بمانید
. برخی
افراد بر این باورند که ویتامین E می تواند
به پیشگیری از افول توانایی های ذهنی کمک کند .
. لازم است
پیش از مصرف ویتامین E یا
هرگونه مکمل دیگر با پزشک مشورت شود.
. این امکان وجود دارد که این مواد با برخی داروهای مصرفی برای درمان آلزایمر تداخل ایجاد کنند.
آخرین دیدگاه ها
فعلا موردی یافت نشد!