آرتروز مفصل ران باعث درد و خشکی میشود. این بیماری انجام فعالیت های روزانه مثل خم شدن برای گره زدن بند کفش، بلند شدن از صندلی یا پیاده روی کردن برای مدت کوتاه نیز سخت کند. از آنجائیکه آرتروز به تدریج در گذر زمان بدتر میشود، هر چه زودتر درمان را آغاز کنید، احتمال اینکه اثر بیماری را روی زندگی خود کم کنید بیشتر است. اگر چه درمانی برای آرتروز وجود ندارد، گزینه های درمانی زیادی برای کمک به کاهش درد و فعال نگه داشتن فرد بیمار وجود دارد.

آناتومی مفصل ران

مفصل ران یکی از بزرگترین مفصل های بدن است. این مفصل نوعی مفصل گوی و کاسه است. کاسه توسط استابولوم که یک بخش از استخوان بزرگ لگن است تشکیل شده است. گوی سر فمورال است که در انتهای بالای فمور (استخوان ران) قرار دارد.

سطح استخوانی گوی و کاسه با غضروف مفصلی که یک ماده نرم و لغزنده است، پوشیده شده است که از استخوان ها محافظت کرده و مثل بالشتک آن ها را احاطه میکند و حرکت آن ها را آسان می سازد.

سطح مفصل با یک آستر نازک به نام سینوویوم پوشیده شده است. در یک مفصل ران سالم، سینوویوم میزان کمی از مایع که باعث روان سازی غضروف شده و به حرکت کمک میکند را تولید میکند.

آرتروز مفصل ران چیست؟

شایع‌ترین نوع آرتریت مفصل لگن، آرتروز لگن و دررفتگی لگن می‌باشد که برخی از افراد آن را فرسایش یا ساییدگی مفصل لگن هم می‌نامند. آرتروز زمانی ایجاد می‌شود که التهاب و آسیب دیدگی  باعث  می شود بافت غضروف مفصل دچار فرسایش شود و در نتیجه استخوان زیر آن بیرون بزند و نمایان شود.

در آرتروز، غضروف مفصل ران به تدریج ساییده شده و از بین میرود. با از بین رفتن غضروف، غضروف فرسوده و سخت شده، فاصله محافظتی مفصلی بین استخوان ها نیز کاهش می یابد. این اتفاق باعث ساییده شدن استخوان روی استخوان میشود. برای جبران از دست رفتن غضروف، ممکن است استخوان های آسیب دیده به سمت بیرون شروع به رشد کردن کنند و خار استخوانی (استئوفیت) تشکیل دهند .بیماران مبتلا به آرتروز لگن گاهی اوقات در راه رفتن دچار مشکل می شوند.

 علائم و نشانه ها

شایع ترین نشانه بیماری آرتروز لگن درد دور مفصل لگن است. علائم دیگر آرتروز لگن عبارتند از :

● احساس درد در کشاله ران یا ران که تا باسن یا زانو گسترش پیدا می کند

● دردی که در هنگام انجام فعالیت سنگین ظاهر می شود

● سفتی مفصل لگن که راه رفتن یا خم شدن را دشوار می کند

● قفل کردن مفصل و صدای سایش ( کریپتوس) در طول حرکت به دلیل شل شدن بخش های غضروف و اختلال ایجاد کردن بافت دیگر در حرکت روان لگن

● کاهش دامنه حرکتی لگن که بر توانایی راه رفتن تاثیر می گذارد و باعث لنگی می شود

● صدا یا احساس سایش استخوان ها روی یکدیگر

● ناتوانی در حرکت دادن لگن برای انجام فعالیت های روزمره

● افزایش درد مفصلی در هوای بارانی و مرطوب

علت‌ها و دلایل

نمی‌توان پیش بینی کرد که چه افرادی به آرتروز لگن مبتلا می‌شوند. اما برخی عوامل خطر وجود دارند که احتمال ابتلا به آرتروز لگن را افزایش می‌دهند. این عوامل خطر عبارتند از:

● افزایش سن

آرتروز لگن به التهاب و از بین رفتن غضروف مفصل لگن گفته می‌‌شود و معمولاً احتمال بروز آن با بالا رفتن سن افزایش پیدا می‌کند.

● ژنتیک

افراد مبتلا به آرتروز معمولا سابقه خانوادگی در ابتلا به آرتروز دارند.

● بیماری‌های زمینه ای

ابتلا به بیماری‌های لگن در دوران کودکی مانند دیسپلازی لگن (دررفتگی مادرزادی لگن، در صورت عدم درمان دررفتگی لگن، در طولانی مدت می تواند باعث مشکلات بیشتر مانند آرتروز مفصل لگن و درد مفصل ران شود.)، بیماری پرتس (نکروز یا سیاه شدن استخوان ران در لگن بچه‌ها) و بیماری اسلیپ (لغزش سر استخوان ران در ناحیه لگن)، می‌تواند باعث شود که فرد مستعد ابتلا به آرتروز زودرس مفصل لگن شود.

● ابتلا به بیماری‌های اکتسابی

نکروز آواسکولار، در صورت عدم اقدام برای درمان یا درمان ناموفق، می‌تواند منجر به آرتروز لگن شود. نکروز آواسکولار می‌تواند بر اثر مصرف بیش از حد الکل، مصرف برخی داروها (مانند پریدنیزون یا استروئید با دوز بالا) و برخی بیماری‌های دیگر که بر نحوه لخته شدن خون تاثیر می‌گذارند، ایجاد شود.

● آناتومی ‌لگن

غیرعادی‌بودن آناتومی ‌لگن (وجود انحراف یا مانند آن در حین تولد، بیماری ای که دیسفاژی رشد لگن ) مانند سندرم گیرافتادگی مفصل رانی-لگنی که می‌تواند موجب بروز آرتروز لگن شود.

● ‌آسیب‌دیدگی شدید

 شکستگی یا دررفتگی استخوان ران از داخل لگن، بر اثر ضربه یا تصادف، می‌تواند منجر به ابتلای ناگهانی به آرتروز لگن شود. این که این گونه ‌آسیب‌دیدگی لگن، “آرتروز مفصلی” محسوب می‌شود یا نوع دیگری از آرتریت مانند “آرتروز بعد از تروما” محسوب می‌شود، همچنان مورد بحث است. اما در هر حال هر دوی این بیماری‌ها در مراحل پیشرفته، دارای درمان‌های مشابهی هستند.

● چاقی

ارتباط نزدیکی  بین چاقی و بروز آرتروز لگن می باشد .البته، داشتن اضافه وزن و چاقی بیشتر با آرتروز زانو در ارتباط است تا آرتروز لگن.

● فشار بیش از حد

اعمال فشار بیش از حد بر روی مفاصل از طریق فعالیت هایی که مفصل لگن را درگیر می کنند.

تشخیص

●  برررسی سوابق توسط  پزشک و انجام معاینات فیزیکی 

●  آزمایش  تصویرربرداری

ساده‌ترین تست تسخیصی برای تشخیص آرتروز لگن، رادیوگرافی با اشعه ایکس است. بررسی تصاویر رادیوگرافی از لگن بیمار که در حالت ایستاده گرفته شده است، می‌تواند با دقت بالایی تشخیص آرتروز لگن را ممکن کند.

در مواردی که آرتروز، بسیار خفیف است و پیشرفت زیادی نکرده و در تصاویر رادیوگرافی قابل تشخیص نیست، می‌توان آن را به کمک اسکن استخوانی یا اسکن ام.آر.آی تشخیص داد، اما در حقیقت، به ندرت پیش می‌آید که از این تست‌ها برای تشخیص آرتروز استفاده شود.

درمان

♦  داروها

مسکن‌های غیر مخدر- (مانند استامینوفن) یا داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی در صورتی که توسط پزشک توصیه شده باشند و برای وضعیت شما مناسب باشند، می‌توانند در کاهش درد موثر باشند.

داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی- برای برخی از بیماران مفید هستند، اما به طور کلی مصرف بلند‌مدت این داروها توصیه نمی‌شود.

تزریق در مفصل- تزریق داروی کورتیکاستروئید یا کورتیزون در مفصل می‌تواند مفید باشد.

● تزریق کورتیزون

بیش از 40 سال است که از تزریق کورتیزون برای بهبود علائم ناشی از آرتروز –مانند تورم و التهاب- استفاده می‌شود. با این وجود مطالعات علمی ‌کمی ‌در مورد تاثیرات و نتایج این عمل، مفید بودن آن برای بیماران و مدت زمان تسکین درد حاصل از اجرای این روش درمانی، انجام شده است.

● تزریق در مفصل

تزریق دارو در مفصل می‌تواند در مواردی بسیار موثر باشد و علائم بیمار را بهبود دهد. یه طور کلی دو نوع تزریق مفصلی وجود دارد:

.  تزریق ژل در مفصل

- ترکیبات مختلفی وجود دارند که از ژل اسید‌هیالورونیک ساخته شده‌اند، ماده‌ای که به طور طبیعی در مایع مفصلی موجود است. تزریق ژل در مفصل معمولا به صورت یک دوره درمان 3 تا 5 هفته است که طی آن هر هفته یک تزریق انجام می‌شود.

در کلینیک امید تمامی تزریق‌های خاص و تخصصی مانند تزریق کورتیزون، PRP، اوزون و … توسط متخصصین مجرب تحت هدایت دستگاه سونوگرافی با دقت بالایی انجام می‌گیرد.

.  تزریق پی.آر.پی (PRP)

روش تزریق پی.آرپی یا پلاکت غنی از پلاسما، مشابه روش درمان با سلول‌های بنیادی است. در این روش فاکتورهای رشد و پلاکت‌هایی که از خون خود شما گرفته شده است، در مفصل تزریق می‌شود. ابتدا مقداری از خون شما گرفته می‌شود و سپس مواد جداسازی شده از خون در مفصل تزریق می‌شود و این کار در یک جلسه مراجعه به کلینیک و به صورت سرپایی انجام می‌شود.

اثبات شده است که روش پی.آر.پی موجب تحریک بافت‌ها، تاندون‌ها، رباط‌ها و غضروف‌های بدن برای بازسازی می‌شود. در واقع روش پی.آر.پی با فعالسازی پلاسما‌ها، موجب آغاز شدن واکنش طبیعی بدن به ‌آسیب‌دیدگی می‌شود. فعالسازی پلاکت‌ها نقشی پویا در بازسازی بافت‌های آسیب دیده ایفا می‌کند. تحقیقات نشان دادهاند که روش تزریق پی.آر.پی در مقایسه با سایر روش‌های تزریق مفصلی دارای نتایج بسیار بهتری در درمان آرتروز و تاندونیت‌های مزمن می‌باشد.

 ● اوزون درمانی

اوزون مولکول تشکیل شده از اتم‌های اکسیژن است که  در صورتی که  به صورت کاملا کنترل‌ شده  به بدن تزریق شود سبب بهبود درد می‌شود. اوزن موجب بهبود گردش خون در بدن می‌شود: اوزون موجب می‌شود که خون به عنوان یک مایع، روان‌تر شود و سیالیت آن افزایش پیدا کند. این تاثیر همچنین موجب می‌شود که خون بتواند هموگلبوبین‌های بیشتری را به مویرگ‌ها و نهایتا به سلول‌ها برساند. بیاری از بیمارانی که به اختلالات التهابی مزمن مبتلا ستند، گردش خون ضعیفی دارند که با این تاثیر اوزون درمان می‌شود.

♦ فیزیوتراپی

تمرینات فیزیوتراپی، شامل ورزش در آب یا ورزش‌های معمول، می‌تواند درد ناشی از آرتروز لگن را کاهش درد و عملکرد مفصل لگن را بهبود بخشد.

● سرمادرمانی و گرمادرمانی

سرما درمانی یا گرما درمانی(یا ترکیب هر دو با هم) می‌تواند برای تسکین درد مفصل مفید باشد. گرما درمانی به منظور افزایش جریان خون و کاهش درد و خشکی مفصل انجام می‌شود و می‌توان گرما را با روش‌های مختلفی مثل گذاشتن حوله گرم، کمپرس گرم یا حمام آب گرم، اعمال کرد. در برخی موارد استفاده از کمپرس سرد یا یخی که در حوله پیچیده شده است، می‌تواند موجب کاهش التهاب و بی‌حس شدن ناحیه‌ی دردناک شود.

● الکتروتراپی با دستگاه TENS

الکتروتراپی با TENS، تکنیکی است که طی آن از وسایل الکتریکی کوچکی برای فرستادن پالس‌های الکتریکی ضعیف به عصبهای زیر پوستی در ناحیه دردناک، استفاده می‌شود. دستگاه TENS می‌تواند برخی دردهای ناشی از آرتروز را تسکین دهد. به نظر می‌رسد این تکنیک موجب مسدود شدن راه انتقال سیگنال‌های درد به مغز و تغییر نحوه‌ی حس کردن درد، می‌شود.

● درمان دستی

درمان دستی شامل تکنیک‌های مانورهای دستی بر روی بدن بیمار و تکنیک‌های حرکتی مخصوص برای کشش عضلات و مفاصل می‌باشد. هدف از درمان دستی بهبود انعطاف‌پذیری در کپسول مفصلی و ماهیچه‌های اطراف آن است. درمان دستی توسط فیزیوتراپیست‌هایی انجام می‌شود که در این زمینه آموزش‌های تخصصی دیده‌اند.

● ماساژ

در این روش یک متخصص ماساژ درمانی، به آرامی ‌نقاط دردناک و ماهیچه‌ها را با مانورهای مخصوص دست مالش می‌دهد. این کار موجب افزایش جریان خون و گرم شدن ناحیه‌ی ملتهب می‌شود. هرچند مفاصل مبتلا به آرتروز معمولا بسیار حساس هستند، اما متخصص ماساژ درمانی با این مشکلات به خوبی آشنایی دارد.

● طب‌سوزنی

زمانی که درد بیماران با درمان‌های معمول پزشکی به نحو رضایت بخشی بهبود نیابند، آن‌ها معمولا مایلند که روش‌های درمانی مکمل و جایگزین را امتحان کنند. برای برخی از بیماران، انجام طب‌سوزنی می‌تواند در تسکین درد موثر باشد. در این روش یک متخصص آموزش‌دیده، سوزن‌های بسیار باریکی را در نقاط خاصی از بدن در پوست فرو می‌کند. دانشمندان معتقدند که این سوزن‌ها موجب تحریک سیستم عصبی برای آزادسازی مسکن‌های طبیعی در بدن می‌شود.

● اولتراسوندتراپی

استفاده از اولتراسوندتراپی یکی از تکنیک‌های فیزیوتراپی است که برای بهبود درد مفصل و اختلال در عملکرد مفصل که ناشی از آرتروز است، به کار می‌رود. معمولا اولتراسوند‌تراپی در یک کلینیک فیزیوتراپی یا در مطب پزشک انجام می‌شود. هرچند این روش به عنوان یکی از گزینه‌های درمانی آرتروز شناخته می‌شود، اما تاثیرپذیری آن هنوز مورد بحث است.

♦ جراحی

● تعویض مفصل لگن

یک عمل جراحی است که می‌تواند برای بسیاری از بیماران مبتلا به آرتروز لگن، موجب تسکین درد و بهبود کیفیت زندگی شود. معمولا بیمارانی این جراحی را انجام می‌دهند که سایر روش‌های درمانی غیرجراحی (مانند اصلاح الگوهای حرکتی، مصرف داروهای ضدالتهاب یا تزرق در مفصل لگن) را امتحان کرده‌اند اما هیچ یک از این روش‌ها موجب تسکین درد و بهبود علائم آن‌ها نشده است.

● جراحی بازسازی مفصل لگن

در این روش جراحی تعویض مفصل لگن، استخوان و غضروف آسیب دیده در حفره مفصل لگن خارج می شود و یک شل فلزی جایگزین آن می شود. با این حال، راس استخوان ران خارج نمی شود، بلکه در عوض با یک پوشش فلزی نرم پوشانده می شود.

♦ رژیم غذایی

●  داشتن وزن سالم و تناسب وزن با قد می‌تواند احتمال بروز آرتروز مفاصل را کاهش دهد و در افرادی که به آرتروز مبتلا شده‌اند، این کار موجب بهبودی علائم می‌شود.

● مکمل‌های غذایی- مصرف گلوکوز آمین و کوندورتین می‌تواند برای بیماران مفید باشد، البته برخی از متون علمی، با مصرف این مکمل‌ها  موافق نیستند.